WODC onderzoek naar klassenjustitie in de Nederlandse strafrechtketen
/Naar aanleiding van de Tweede Kamermotie van Van Nispen is door het WODC onderzoek gedaan naar klassenjustitie in de Nederlandse strafrechtketen. In de motie werd gevraagd om een onafhankelijk onderzoek naar klassenjustitie in de Nederlandse strafrechtketen, nu het laatste systematische onderzoek hiernaar meer dan 20 jaar geleden plaatsvond.
Het rapport biedt enkele antwoorden, in het bijzonder op de vraag wat er anno 2021 onder klassenjustitie moet worden verstaan. Het rapport geeft ook aan waar nader onderzoek uitsluitsel over moet geven.
In het hier onderzoek staan de volgende vier vragen centraal:
Wat is klassenjustitie?
Komt het in de Nederlandse strafrechtketen voor?
Zo ja, hoe vaak komt het voor?
En waardoor komt het?
Samenvattend hebben de onderzoekers op basis van de relevante literatuur en kwalitatieve data verschillende aanwijzingen gevonden voor selectiviteit in verschillende onderdelen van de Nederlandse strafrechtketen. Hierbij wordt opgemerkt dat deze selectiviteit niet zonder meer illegitiem wordt gevonden (en dus niet altijd klassenjustitie betreft), vaak onbewust plaatsvindt, en dat het vaak lastig is vast te stellen hoe vaak dit zich voordoet. Kwantitatief onderzoek kan in dit opzicht nadere inzichten bieden (door bijvoorbeeld gecontroleerd experimenteel onderzoek hiernaar te verrichten of representatieve, kwantitatieve data uit de strafrechtketen aan een nauwkeurige analyse te onderwerpen).
Het onderzoek bestond uit het bestuderen van de wetenschappelijke en aanpalende literatuur van de laatste 20 jaar. Ook hielden de onderzoekers interviews en focusgroepgesprekken met 45 personen die beroepshalve betrokken zijn bij de strafrechtketen in Nederland (vanuit de wetenschap, advocatuur, Openbaar Ministerie (inclusief Functioneel Parket), Politie (inclusief FIOD), Rechtspraak en Reclassering). Tevens voerden ze een tweetal interviews met twee kritische burgers en een focusgroepgesprek met vijf kritische burgers. Het gaat hierbij om ervaringsdeskundigen en kritische volgers van casussen die de associatie met klassenjustitie oproepen.
