Het Openbaar Ministerie (OM) kan besluiten om een strafbaar feit niet verder te vervolgen door te seponeren. De verschillende redenen voor een sepot hebben een eigen code. (Voormalig) verdachten klagen bij de Nationale ombudsman regelmatig over de gekozen sepotcodes, de uitleg daarover en de reactie van het OM als zij vragen om de code te veranderen. De ombudsman vraagt het College van procureurs-generaal per brief hiervoor meer aandacht te hebben.

Als het OM een strafzaak seponeert, betekent dit dat de zaak verder niet wordt onderzocht. Bijvoorbeeld omdat er niet genoeg bewijs is. Als een verdachte het niet eens is met de gekozen sepotcode, kan hij een klacht indienen. De ombudsman vindt dat het OM die klachten vaak niet voldoende serieus neemt. Terwijl sepotcodes veel impact kunnen hebben en burgers weinig mogelijkheden hebben om zich ertegen te verdedigen. Burgers hebben het gevoel te zijn veroordeeld zonder tussenkomst van een rechter. Met alle gevolgen van dien. Soms raken zij bijvoorbeeld hun baan kwijt of kunnen zij niet aan de slag als vrijwilliger. Sepotgronden worden namelijk opgenomen in de Justitiële documentatie. Reinier van Zutphen: "Ik krijg bij veel klachten over sepotcodes die wij behandelen de indruk dat er bij het OM helemaal geen ruimte is voor een nieuwe beoordeling. Zelfs niet wanneer burgers met een goed onderbouwde klacht komen, die daar wél aanleiding toe geeft."

Ook bij zwaardere zaken komen sepots voor. Zo behandelde de ombudsman een klacht van een man die verdacht werd van misbruik van een familielid. Het OM seponeerde de zaak vanwege bijzondere omstandigheden. Maar het OM vond toch dat de man schuldig was. De man was het daar niet mee eens. In een klacht bij het OM legde hij met verschillende redenen uit waarom hij geen misdrijf had gepleegd. Maar het OM hield voet bij stuk, zonder toelichting. De ombudsman vindt dat het OM in zo'n situatie een klacht niet zonder uitleg mag afwijzen. En de man had ook de kans moeten krijgen om met OM in gesprek te gaan over zijn klacht.

Tekortkomingen bij het behandelen van klachten

De ombudsman ziet dat het OM vaker niet goed uitlegt waarom een verzoek om aanpassing van de code wordt afgewezen. Hij stuit ook op zaken waarin het OM geen luisterend oor heeft geboden. Een voorbeeld is een sepot wegens onvoldoende bewijs, in een zaak van een man die verdacht werd van mishandeling. De man bleef erbij dat hij zijn vrouw niet had geslagen. Hij vroeg het OM de zaak te seponeren met code 01 (onschuldig). Het OM weigerde dat, hoewel het er vanuit ging dat de man zijn vrouw inderdaad geen pijn had gedaan. En dan is er volgens de strafwet geen sprake van mishandeling. De ombudsman vond die redenering niet kloppen. Het OM moest de beslissing aanpassen.

De ombudsman verwacht van het OM dat het een sepotcodeklacht beoordeelt met een open houding en een frisse blik. Hij vraagt het College van procureurs-generaal met hem in gesprek te gaan over de door hem geconstateerde tekortkomingen.

Lees verder: