Aantal bij Eurojust geregistreerde witwaszaken afgelopen 6 jaar verdubbeld

De afgelopen zes jaar zijn bij Eurojust bijna 3 000 grensoverschrijdende witwaszaken geregistreerd. Sinds 2016 stijgt het aantal zaken dat bij het Agentschap wordt aangebracht gestaag. In 2021 werden meer dan 600 zaken bij het Agentschap aangebracht, meer dan het dubbele van de in 2016 geregistreerde zaken.

Dit zijn enkele van de bevindingen van het eerste uitgebreide verslag van Eurojust over witwassen, dat is gepubliceerd.

Het aantal bij Eurojust geregistreerde witwaszaken is sinds 2016 gestaag toegenomen en vertegenwoordigt 12-14% van alle geregistreerde zaken.

Vanwege het clandestiene karakter is de wereldwijde omvang van het witwassen van geld moeilijk te meten, maar het wordt als aanzienlijk beschouwd. Het Bureau van de Verenigde Naties voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC) schat dat jaarlijks tussen de 2 en 5% van het mondiale bbp - tot 1,87 biljoen euro - wordt witgewassen. Dit komt overeen met de statistieken van Eurojust, waaruit blijkt dat witwaszaken bijna 15% uitmaken van alle zaken die tussen 2016 en 2021 bij het agentschap zijn geregistreerd.

In de loop der jaren heeft Eurojust praktische kennis ontwikkeld over de uitdagingen, oplossingen en beste praktijken die het verschil kunnen maken bij internationale justitiële samenwerking in witwaszaken. Deze tips zijn verzameld in het Eurojust Report on Money Laundering, speciaal geschreven voor nationale autoriteiten die grensoverschrijdende witwaszaken onderzoeken en vervolgen.

Een belangrijke uitdaging in veel witwaszaken is het identificeren van de uiteindelijke begunstigde van criminele activa. Dit is vaak erg moeilijk omdat er gebruik wordt gemaakt van "lege" vennootschappen, of omdat verdachten niet onder hun eigen naam handelen om het financiële spoor te verbergen dat de illegale herkomst van het geld zou aantonen.

Cryptocurrencies, die in toenemende mate door criminelen worden misbruikt om hun illegale winsten wit te wassen, vormen een andere uitdaging voor witwaszaken, omdat ze het moeilijk maken om de activa van de onderzochte personen bij te houden. Een beste praktijk die in het verslag van Eurojust wordt genoemd, is het inzetten van hoogopgeleide deskundigen op het gebied van digitaal bewijsmateriaal tijdens huiszoekingen om kopieën te maken van relevant elektronisch bewijsmateriaal en toegang te krijgen tot cryptowallets van verdachten.

De ervaring van Eurojust toont andere gemeenschappelijke problemen, zoals die in verband met het bepalen wie in een bepaald land als slachtoffer wordt beschouwd, en hoe te zorgen voor een evenredige schadevergoeding voor alle slachtoffers wanneer het bevroren bedrag niet volstaat. In dergelijke gevallen kan het nuttig zijn om via Eurojust duidelijkheid te scheppen over de geldige rechtsgrondslag voor het bevriezen van middelen voor teruggave aan slachtoffers.

Uit sommige gevallen blijkt dat het traceren van geldovermakingen binnen de Europese Unie redelijk beheersbaar is, maar wanneer medewerking van buiten de EU vereist is, wordt dit moeilijk, en soms staken de autoriteiten hun streven naar samenwerking. Ook hier kan het brede netwerk van contactpunten en verbindingsfunctionarissen van Eurojust van cruciaal belang zijn voor de justitiële samenwerking met derde landen, en dat is ook gebeurd.

Alle EU-lidstaten waren de afgelopen zes jaar betrokken bij internationale witwaszaken die aan Eurojust werden voorgelegd, waarbij Italië, Frankrijk, Spanje, Duitsland en Nederland het grootste aantal zaken voor hun rekening namen. Ook meer dan 60 derde landen waren betrokken, waarbij Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Oekraïne de meest betrokken niet-EU-staten waren.

Uit de witwaszaken van Eurojust blijkt hoe de juridische en praktische ondersteuning van het agentschap de praktijkmensen enorm heeft geholpen bij het vinden van oplossingen.

Eurojust organiseerde 600 coördinatiebijeenkomsten tussen betrokken nationale autoriteiten en 33 actiedagen in de periode 2016-2021 (een derde van alle bijeenkomsten en gezamenlijke onderzoeksteams die door het Agentschap werden gefaciliteerd). Bovendien richtte Eurojust 116 gemeenschappelijke onderzoeksteams op voor witwaszaken (een kwart van alle door het Agentschap gefaciliteerde gemeenschappelijke onderzoeksteams).

Witwassen heeft de afgelopen jaren veel aandacht gekregen in de wetgeving, waaronder het in juni 2021 gepubliceerde voorstel voor een anti-witwaspakket. Eurojust zal de ontwikkelingen op dit gebied op de voet blijven volgen en ondersteuning bieden aan praktijkmensen die zich inzetten om witwassers voor het gerecht te brengen.

Bron: Eurojust