AML-pakket: Oprichting Europese AML Autoriteit (AMLA)

De kern van het pakket aan regels ter verbetering aanpak witwassen en terrorismefinanciering, zoals gepresenteerd op 20 juli 2021, is de oprichting van een nieuwe EU-autoriteit die zal worden belast met AML/CFT-toezicht in de EU en de ondersteuning van Financial Intelligence Units (FIU’s). De EU AML-autoriteit (AMLA) wordt in het leven geroepen om het centrale punt te worden voor een geïntegreerd systeem van nationale AML/CFT-toezichthoudende autoriteiten en zal zorgen voor hun wederzijdse steun en samenwerking. Verwacht wordt dat de nieuwe autoriteit de bestaande tekortkomingen in de kwaliteit en doeltreffendheid van het AML/CFT-toezicht in de EU.

Taken en bevoegdheden

Volgens het voorstel krijgt de AMLA de taak en bevoegdheden om rechtstreeks toezicht te houden op enkele van de meest risicovolle financiële instellingen die in een groot aantal lidstaten actief is of onmiddellijke actie vereist om dreigende risico's aan te pakken. In het kader van direct toezicht zal de AMLA onder meer de bevoegdheid hebben om toezicht uit te oefenen op entiteiten en groepsmaatschappijen. Ook wordt een systeem ontwikkelt en up-to-date gehouden dat als doel heeft risico’s en kwetsbaarheden van deze entiteiten te beoordelen. Het zal ook bindende besluiten kunnen nemen, administratieve maatregelen kunnen treffen en geldelijke sancties kunnen opleggen aan de onder haar toezicht staande entiteiten.

Verder zal de AMLA de nationale toezichthouders, die verantwoordelijk zijn voor andere financiële entiteiten, monitoren en coördineren en ook de toezichthouders van niet-financiële entiteiten coördineren – hetgeen indirect toezicht op deze entiteiten tot gevolg zal hebben.

Ten aanzien van de FIU's krijgt de AMLA een aantal ondersteunende taken, waaronder het uitvoeren van gezamenlijke analyses. Het zal ook IT- en AI-diensten en kennis van experts ter beschikking stellen aan de FIU's.

De Commissie stelt voor dat de AMLA het beheer van twee bestaande infrastructuren overneemt: (1) de AML/CFT-database, die momenteel wordt beheerd door de European Banking Authority, en (2) het beveiligde communicatienetwerk van FIU's (FIU.net), dat wordt beheerd door Europol.

Organisatie en bestuur

Wat de organisatie en het bestuur van het nieuwe orgaan betreft, stelt de Commissie voor dat het zal bestaan uit twee collegiale organen, namelijk (1) een Executive Board van vijf onafhankelijke voltijdse leden en de voorzitter van de autoriteit en (2 ) een General Board bestaande uit vertegenwoordigers van de lidstaten.

Afhankelijk van de te vervullen taken komt de General Board bijeen in twee alternatieve samenstellingen, te weten een toezichthoudende met hoofden van overheidsinstanties die verantwoordelijk zijn voor AML-toezicht, en een "FIU-samenstelling", met hoofden van FIU's. De General Board zal alle regelgevende instrumenten ontwerpen van technische uitvoeringsnormen, richtlijnen en aanbevelingen aannemen.

De Executive Board wordt het governing body van de AMLA. Het zal besluiten nemen ten aanzien van entiteiten of toezichthoudende autoriteiten als de AMLA haar directe of indirecte toezichthoudende taak vervult. De Executive Board neemt ook besluiten over de ontwerpbegroting en andere zaken die verband houden met de bedrijfsvoering en het functioneren van de autoriteit.

Een Administrative Board of Review zal beroepen behandelen tegen bindende besluiten van de autoriteit, die zijn gericht tot meldingsplichtige entiteiten. Tegen besluiten van de Administrative Board staat beroep open bij het HvJ-EU. Volgens het voorstel van de Commissie moet de raad van bestuur rekening houden met het advies van de administratieve raad voor toetsing, maar is zij er niet aan gebonden.

Volgende stappen

De Commissie streeft ernaar de AMLA in 2023 op te doen richten, zodat zij in 2024 operationeel is. In 2026 moet het volledige personeelsbestand, naar schatting zo’n 250 personeelsleden, worden bereikt. In dat jaar is het ook de bedoeling dat het nieuwe orgaan begint met direct toezicht op risicovolle financiële entiteiten. De Commissie afhankelijk zal zijn van de goedkeuring van het AML/CFT-rulebook, dat samen met het voorstel voor de AMLA werd voorgesteld.