Het professioneel verschoningsrecht is een belangrijke hoeksteen van de rechtsstaat. Samen met de geheimhoudingsplicht is het beginsel een voorwaarde voor een beschaafd rechtsstelsel. Dit grote belang rechtvaardigt dat men scherp blijft op de vraag wat er precies onder het beginsel valt. Het broeit namelijk al een tijd rondom het professioneel verschoningsrecht. Diverse partijen constateren al een geruime tijd verscheidene vraag- en knelpunten. Het gaat om serieuze vragen in het domein van de financieel-economische criminaliteit (voornamelijk fraude), die een serieuze bespreking verdienen. In dit artikel wordt ingegaan op de geconstateerde vraag- en knelpunten. Op 3 februari 2015 heeft de Minister van Veiligheid en Justitie een zogenaamde ‘contourennota’ ter consultatie aan diverse organisaties gezonden. In deze contourennota schetst de minister welke wijzigingen hij voorstaat in het kader van het traject Modernisering Wetboek van Strafvordering. Het professioneel verschoningsrecht is één van de (vele) onderwerpen die in deze nota aan bod komen.

Ten aanzien van het professioneel verschoningsrecht stelt de minister in de contourennota dat gebleken is dat “de huidige wettelijke regeling van dit verschoningsrecht […] de stand van zaken (in de jurisprudentie) rondom het verschoningsrecht niet meer weerspiegelt. Hierdoor is het zowel voor de opsporende en vervolgende instanties als de burger lastig een volledig beeld te krijgen van de geldende regels. In lijn met de doelstellingen van de modernisering van het wetboek […] zal de wettelijke regeling in lijn worden gebracht met de bestaande praktijk”.

Een ogenschijnlijk beperkte wijziging dus waar het gaat om het professioneel verschoningsrecht. Overigens één waarbij de geheimhoudingsplicht expliciet buiten beeld blijft. Is dat alles terecht? Het broeit namelijk al een tijd rondom het professioneel verschoningsrecht. Diverse partijen constateren al een geruime tijd verscheidene vraag- en knelpunten. Het gaat om serieuze vragen in het domein van de financieel-economische criminaliteit (voornamelijk fraude), die een serieuze bespreking verdienen. In dit artikel zetten de auteurs uiteen over welke vraag- en knelpunten het gaat, waarom discussie over deze punten noodzakelijk is en waarom een brede(re) discussie ten aanzien van het professioneel verschoningsrecht dan ook gewenst is.

Dit artikel is als volgt opgebouwd. Als eerste passeren ratio, juridisch kader en reikwijdte van het professioneel verschoningsrecht de revue. Vervolgens wordt ingegaan op diverse vraag- en knelpunten uit de praktijk. Dit betreffen zowel punten ten aanzien van het verschoningsrecht, als punten ten aanzien van de geheimhoudingsplicht.

Lees verder: