Rechtbank Rotterdam 3 oktober 2024, ECLI:NL:RBROT:2024:9672

Tenlastelegging

De verdachte rechtspersoon verdachte rechtspersoon . (hierna ook: afkorting naam verdachte rechtspersoon ) wordt onder feit 1 verweten dat zij aan de Russische bedrijven Ural Airlines, S7 Engineering en Siberia Airlines goederen heeft verkocht, afgeleverd en/of overgedragen met een GN-code 88 (code voor lucht- en ruimtevaart), terwijl dit door de Europese Unie is verboden.

Onder feit 2 wordt haar verweten dat zij opzettelijk heeft deelgenomen aan activiteiten die tot doel en/of gevolg hebben dat de verbodsbepalingen uit de Verordening 833/2014 van de Raad van de Europese Unie worden omzeild. Het omzeilen bestaat concreet uit het opgeven van bedrijven in onder meer Tadzjikistan, Servië en Turkije als ontvanger, terwijl de goederen in werkelijkheid bestemd waren voor Russische bedrijven, dan wel voor gebruik in Rusland.

Standpunt verdediging

afkorting naam verdachte rechtspersoon moet worden vrijgesproken van de onder 1 en onder 2 ten laste gelegde feiten wegens het ontbreken van voldoende wettig en overtuigend bewijs.

Ten aanzien van feit 1 is aangevoerd dat uit de administratie in de Excel-overzichten blijkt aan wie een commissie van 5% moet worden betaald. De naam van de Russische luchtvaartmaatschappij staat achter die van het Tadzjiekse bedrijf omdat een medewerker van die Russische maatschappij een illegale commissie zou krijgen van 5%, omdat deze medewerker een nieuwe klant had aangebracht. Daarnaast is aangevoerd dat uit het dossier niet blijkt dat de goederen daadwerkelijk in Rusland zijn aangekomen.

Ten aanzien van feit 2 is aangevoerd dat niet blijkt dat Tadzjikistan als omzeilingsroute wordt gebruikt om tegen de Europese verbodsbepalingen in goederen aan Rusland te leveren.

Vaststaande feiten

Afkorting naam verdachte rechtspersoon hield zich bezig met de verkoop van luchtvaartonderdelen voor de civiele luchtvaart. De medeverdachte is directeur en grootaandeelhouder van afkorting naam verdachte rechtspersoon. Afnemers van afkorting naam verdachte rechtspersoon waren bedrijven van over de hele wereld. In de internationale handel wordt voor luchtvaartonderdelen gebruik gemaakt van goederencode ‘88’ (afkorting: GN-code 88).

Uit het dossier van de zaak Shawbury is gebleken dat afkorting naam verdachte rechtspersoon na het ingaan van de handelsverboden goederen met GN-code 88 (op papier) is gaan leveren aan twee Tadzjiekse bedrijven waaraan voor het ingaan van de handelsverboden niet werd geleverd. Afkorting naam verdachte rechtspersoon factureerde de goederen aan deze bedrijven en zorgde voor de verzending. Op papier was Tadzjikistan de eindbestemming van deze goederen. Op de bankrekening van afkorting naam verdachte rechtspersoon kwamen de betalingen van de afnemers binnen zoals deze volgens de facturen waren besteld. Een aantal zendingen werd via Dubai verstuurd naar Tadzjikistan.

In de aangetroffen Exceloverzichten en in- en verkoopadministratie van afkorting naam verdachte rechtspersoon staat naast de Tadzjiekse afnemer steeds ook een Russische partij vermeld.

Uit de mailboxen van afkorting naam verdachte rechtspersoon en de chatgesprekken en spraakberichten op de telefoons en computers van de medeverdachte blijkt dat hij – na het ingaan van de Europese sancties tegen Rusland – concrete leveringen aan Russische luchtvaartbedrijven besprak met zijn agenten. Ook werd gesproken over omzet en winstmarges en werd naar mogelijkheden gezocht om de Russische bedrijven via een omweg aan afkorting naam verdachte rechtspersoon te laten betalen.

Naast de route naar Tadzjikistan heeft de medeverdachte met anderen bedrijven in Servië en in Turkije opgezet en zijn (op papier) door afkorting naam verdachte rechtspersoon vliegtuigonderdelen aan deze bedrijven geleverd. Gebleken is dat deze onderdelen uiteindelijk via deze tussenschakels aan Russische partijen zijn geleverd.

De vertegenwoordiger van afkorting naam verdachte rechtspersoon heeft ter zitting erkend dat hij heeft ingestemd met 15 tot 20 leveringen door afkorting naam verdachte rechtspersoon aan Rusland.

Beoordeling feit 1

Uit het voorgaande blijkt dat afkorting naam verdachte rechtspersoon na het ingaan van de handelsverboden vliegtuigonderdelen heeft geleverd aan Russische afnemers.

De verklaring van de vertegenwoordiger van afkorting naam verdachte rechtspersoon dat de Excel-bestanden inzichtelijk maken aan wie een commissie moet worden betaald, wordt door de rechtbank als niet geloofwaardig ter zijde geschoven. Deze verklaring vindt geen onderbouwing in het dossier en is pas op de terechtzitting voor het eerst afgelegd. Mede gelet op de chats in het dossier en de overige bewijsmiddelen, leidt de rechtbank uit de Excel-bestanden af dat het eerste bedrijf in de kolom ‘requested by’ de eindgebruiker op papier is en dat het tweede bedrijf in dezelfde kolom, in onderhavig geval steeds een Russisch bedrijf, de daadwerkelijke eindgebruiker van deze goederen is. Dit verweer, dat ook slecht te rijmen valt met de verklaring van de vertegenwoordiger van afkorting naam verdachte rechtspersoon dat hij heeft ‘ingestemd’ met een aantal leveringen aan bedrijven in Rusland, wordt verworpen.

Vast staat daarnaast dat voor de goederen telkens conform de facturen is betaald.

Uit het dossier is niet gebleken van problemen rondom leveringen of klachten gericht aan afkorting naam verdachte rechtspersoon vanwege het uitblijven van leveringen of incomplete leveringen van goederen bij afnemers. Daarnaast blijven de Russische bedrijven via de tussenschakels bestellingen plaatsen bij afkorting naam verdachte rechtspersoon, hetgeen volgens de rechtbank mede een aanwijzing is dat eerdere leveringen correct zijn verlopen. Het verweer dat de in de tenlastelegging genoemde goederen Rusland niet zouden hebben bereikt, wordt daarom eveneens verworpen. Daarbij merkt de rechtbank nog op dat ook dit verweer slecht te rijmen valt met de verklaring van de vertegenwoordiger van afkorting naam verdachte rechtspersoon dat hij heeft ‘ingestemd’ met een aantal leveringen aan bedrijven in Rusland.

Beoordeling Feit 2 primair

In de chatgesprekken met anderen is de medeverdachte bezig geweest met het zoeken van alternatieve routes om, ondanks de sancties, te kunnen blijven leveren aan Rusland. De medeverdachte heeft ook de omzeilingsroute via Tadzjikistan besproken. Het verweer dat niet blijkt dat Tadzjikistan als omzeilingsroute werd gebruikt, wordt verworpen.

Strafbaarheid afkorting naam verdachte rechtspersoon

De strafbare gedragingen hebben plaatsgevonden in de sfeer van de rechtspersoon. De werkzaamheden betreffende de verkoop van luchtvaartonderdelen vonden plaats in het kader van de normale bedrijfsactiviteiten van de vennootschap die zijn opgegeven bij de Kamer van Koophandel. Aldus kunnen de strafbare gedragingen redelijkerwijs aan afkorting naam verdachte rechtspersoon worden toegerekend.

Conclusie

De onder 1 en onder 2 ten laste gelegde feiten zijn wettig en overtuigend bewezen.

Bewezenverklaring

De eendaadse samenloop van

het medeplegen van een overtreding van een voorschrift gesteld krachtens artikelen 2 en 3 van de Sanctiewet 1977, opzettelijk begaan door een rechtspersoon, meermalen gepleegd; en
het medeplegen van een overtreding van een voorschrift gesteld krachtens artikelen 2 en 3 van de Sanctiewet 1977, opzettelijk begaan door een rechtspersoon, meermalen gepleegd.

Strafoplegging

Geldboete van € 165.826

Na de Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 is een pakket sanctiemaatregelen afgekondigd, met als doel Rusland langs economische weg te laten merken dat deze brute aanvalsoorlog door de Europese Unie niet wordt getolereerd. Het gaat daarbij niet alleen om handelsverboden voor militaire goederen, maar ook om andere handelsbeperkingen, zoals het verbod op de levering van goederen ten behoeve van de burgerluchtvaart.

Van afkorting naam verdachte rechtspersoon, een bedrijf dat al jaren vliegtuigonderdelen leverde aan onder andere Russische afnemers, mocht verwacht worden dat zij na het afkondigen van de sancties haar verlies zou nemen en zou gaan zoeken naar andere legale afzetmarkten. Zij deed het tegenovergestelde. Uit het dossier, met name uit chats tussen de feitelijk leidinggevende van de verdachte en medewerkers van het bedrijf, rijst het beeld op dat alles in het werk werd gesteld om de sancties te omzeilen door steeds nieuwe routes te zoeken waarlangs vliegtuigonderdelen op slinkse wijze alsnog aan de Russische afnemers konden worden geleverd. Daartoe werden bedrijven in Tadzjikistan, Servië, Turkije en Kirgizië gebruikt of zelfs opgezet als tussenschakels. Op papier deed men het voorkomen dat die bedrijven de end users waren, maar in werkelijkheid was Rusland de eindbestemming. De verdachte, haar bestuurder en haar medewerkers hadden hierbij slechts één doel: zo veel mogelijk geld verdienen. De zwarte markt die na de sancties ontstond, bood immers hogere winstmarges dan voorheen gebruikelijk. Een WhatsApp-gesprek van 8 juni 2022 spreekt in dit opzicht boekdelen. Een ‘agent’ van het bedrijf schrijft: “We gaan net zo lang laden totdat we worden opgepakt ”. De bestuurder van de verdachte antwoordt: “Mee eens. ”. Uit deze en dergelijke gesprekken blijkt duidelijk dat men in het bedrijf lak had aan de regels en puur uit eigenbelang handelde. Door dit handelen zijn doel en strekking van de sancties in ernstige mate ondergraven.

De eis van de officier van justitie komt erop neer dat een boete wordt opgelegd, gelijk aan het saldo op de rekeningen van de verdachte op het moment van de inval in het bedrijf. Naar het oordeel van de rechtbank vormt die straf in dit geval een passende reactie op het ondermijnende gedrag van de verdachte.

Feitelijk leidinggever

De feitelijk leidinggever is veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 32 maanden wegens het feitelijk leiding gegeven aan zijn bedrijf dat na het ingaan van de sancties tegen Rusland via omzeilingsroutes luchtvaartonderdelen aan bedrijven in Rusland heeft geleverd. Daarnaast is hij ook veroordeeld wegens schuldwitwassen (€ 250.300,- en $ 8.000,-) en bezit twee vuurwapens met munitie.

Lees hier de volledige uitspraak.