Het verschoningsrecht is een terugkerend onderwerp van discussie waar ook kort geleden door het OM en de FIOD weer de aandacht voor is gevraagd. De reactie vanuit de advocatuur liet niet lang op zich wachten. Vanuit de opsporing wordt er in dit debat op gewezen dat het verschoningsrecht niet altijd wordt gebruikt waarvoor het is bedoeld en dat procedures inzake het verschoningsrecht vaak erg lang duren, waardoor de opsporing onnodige vertraging oploopt. De advocatuur stelt daartegenover dat aan het verschoningsrecht niet te tornen valt en dat de opsporing het verschoningsrecht onvoldoende respecteert door een werkwijze te hanteren die het verschoningsrecht doorbreekt.

Ook de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) heeft in een recente brief aan de Tweede Kamer aandacht gevraagd voor het verschoningsrecht. In deze brief benadrukt de NOvA dat het verschoningsrecht onmisbaar is voor het functioneren van de rechtstaat. Voor een eerlijke berechting (fair trial) is noodzakelijk dat een ieder zich vrijelijk en zonder vrees voor openbaarmaking van het besprokene om bijstand en advies tot een vertrouwenspersoon kan wenden. De NOvA wijst er op dat het verschoningsrecht er niet is voor de advocaat, maar voor de rechtzoekende en de maatschappij als geheel. Dit fundamentele belang van het verschoningsrecht wordt door opsporing en vervolging onderschreven. Wij pleiten dan ook voor een discussie die zich richt op de totstandkoming van een procedure waarin het verschoningsrecht met voldoende waarborgen is omkleed en die werkbaar is voor alle betrokken partijen.

In het kader van de modernisering van het Wetboek van Strafvordering is de wetgever aan zet om (de procedures inzake) het verschoningsrecht tegen het licht te houden. Er liggen bij de wetgever belangrijke vraagstukken op tafel, waar zoals gezegd een levendige discussie over wordt gevoerd. De uitkomst van deze discussie en de keuzes die door de wetgever worden gemaakt, zullen bepalend zijn voor de toekomst van het verschoningsrecht.

In dit artikel gaan de auteurs in op de achtergrond en het juridisch kader van het verschoningsrecht, maar ook op de knelpunten waar de opsporing in de praktijk tegenaanloopt. Na de schets van het juridisch kader zullen zij aan de hand van een aantal voorbeelden ingaan op de knelpunten uit de opsporingspraktijk. Vervolgens staan zij stil bij een aantal onderdelen uit het wetsvoorstel modernisering Wetboek van Strafvordering over dit onderwerp. Aan het slot van dit artikel doen de auteurs een aantal aanbevelingen die zijn bedoeld om het debat over het verschoningsrecht te stimuleren.

Lees verder: