Een senior medewerker financiën en control, werkzaam bij een uitvoeringsorganisatie van drie gemeenten, is volgens het Huis voor Klokkenluiders op vier verschillende momenten benadeeld, nadat zij een vermoeden van een misstand op het werk meldde. Volgens de wet had haar werkgever haar juist moeten beschermen na het doen van de melding. Ook concludeert het Huis voor Klokkenluiders na uitvoerig onderzoek naar de melding, dat er inderdaad sprake was van een misstand met maatschappelijk belang.

De melder had als één van haar belangrijke taken de advisering over de inrichting van de Administratieve Organisatie/ Interne Controle. Zij ontdekte dat het financiële beeld van bepaalde kosten over de boekjaren 2015 en 2016 en de informatieverstrekking hierover niet op orde waren. Hierdoor werd door één van de deelnemende gemeenten teveel bijgedragen aan de uitvoeringsorganisatie. Verschillende wettelijke voorschriften omtrent gemeentefinanciën werden niet nageleefd. De melder legde haar ontdekkingen vast in een verbetermemo en deelde dit met de directeur.

Interne melding

De directeur pakte de verschillende signalen niet op, net als haar formele werkgever en lijnverantwoordelijke die zij hierna benaderde. De melder kaartte vervolgens het probleem aan bij het MT. Naar aanleiding van deze melding stelde het bestuur van de uitvoeringsorganisatie een onderzoek in via een externe accountantsfirma. De melder werd verzocht om gedurende de looptijd van dat onderzoek met bijzonder verlof te gaan, anders zouden arbeidsrechtelijke maatregelen volgen.

In 2017 verscheen het onderzoeksrapport van de ingeschakelde externe accountantsfirma. De formulering van het onderzoeksdoel week af van de oorspronkelijke opdracht. Er volgde geen nieuw of aanvullend onderzoek naar de eerdere boekhoudkundige verantwoording. Het bestuur van de uitvoeringsorganisatie concludeerde op basis van de uitkomsten dat er geen ernstige tekortkomingen waren gebleken. Twee maanden nadat het onderzoek verscheen, volgde definitief ontslag van de melder met als reden een verstoorde arbeidsrelatie. Een wethouder informeerde de collega’s van de melder en de gemeenteraden over ‘de onherstelbare vertrouwensbreuk’ met ontslag als gevolg.

Rapport raadswerkgroep ondersteunt signalen

Een half jaar later deelde de melder haar signalen met de auditcommissie van een betrokken gemeente. Daarop werd een raadswerkgroep ingericht die de financiën opnieuw onderzocht. Dit rapport ondersteunde wel de verschillende signalen die de melder had aangekaart. Mede dankzij dit rapport vernietigde de rechtbank in 2019 en twee jaar later ook de Centrale Raad van Beroep het besluit tot ontslag op grond van een verstoorde arbeidsrelatie.

Benadeling en misstandonderzoek door het Huis

Ook verzocht de melder het Huis voor Klokkenluiders om zowel de misstand als de benadeling ten gevolgde van haar melding te onderzoeken. Op basis van de wet concludeert het Huis na eigen onafhankelijk onderzoek dat de melder op vier momenten door haar werkgevers is benadeeld na het doen van haar melding:

De regels uit de interne meldprocedure, die haar als melder hadden moeten beschermen, zijn niet goed toegepast.
Omdat de duur van het bijzonder verlof gekoppeld was aan de uitvoering van het accountantsonderzoek, stelt het Huis een causaal verband vast tussen melding en bijzonder verlof.
De melder is benadeeld door het ontslag op grond van verstoorde arbeidsverhoudingen.
De goede naam, eer en reputatie van de melder zijn geschaad, doordat de wethouder een verkeerde voorstelling van zaken communiceerde.

Daarnaast heeft het Huis vastgesteld dat verschillende wettelijke voorschriften niet zijn nageleefd en dat het maatschappelijk belang is geraakt. De burger moet er immers op kunnen vertrouwen dat op correcte en zorgvuldige wijze met overheidsgeld wordt omgegaan en dat daarover een juiste verantwoording wordt afgelegd.