Huis voor Klokkenluiders: Wetsvoorstel vertrouwenspersonen goede eerste stap, maar gaat niet ver genoeg

Verplicht stellen van de vertrouwenspersoon via de wet: daar is het Huis voor Klokkenluiders groot voorstander van. Daarom steunen zij het initiatiefwetsvoorstel Vertrouwenspersonen van Groen Links Tweede kamerlid Maatoug. Maar het had nog wel een tandje scherper gemogen. Het Huis voor Klokkenluiders pleit dan ook voor een gecombineerde vertrouwenspersoon voor drie taken: ongewenste omgangsvormen, integriteit en misstanden.

Verplichtstelling van alleen de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen sluit niet aan bij de ontwikkelingen van de functie van vertrouwenspersoon in de praktijk en bij de adviezen die daarover zijn gegeven in wetenschappelijke publicaties en beleidsonderzoeken. Bovendien blijkt uit onderzoek van onder meer het Huis voor Klokkenluiders dat zo’n 90 procent van de vertrouwenspersonen op dit moment al taken combineert.

Voordelen

Zo’n combinatiefunctie heeft belangrijke praktische voordelen. Voor medewerkers is het soms moeilijk om onderscheid te maken tussen ongewenste omgangsvormen, integriteitsschendingen of misstanden. En kwesties kunnen elementen van alle terreinen hebben, zeker wanneer een melder wordt benadeeld vanwége zijn melding. Dat maakt het dus vooral verwarrend: bij welk loket moet ik zijn? Met als risico van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Eén deskundig loket, herkenbaar en laagdrempelig, is effectiever en bovendien vriendelijk naar en sneller voor de melder.

Deskundigheid

Daarnaast biedt een gecombineerde functie aan vertrouwenspersonen meer mogelijkheden om de eigen deskundigheid te ontwikkelen en op peil te houden. We vrezen dat verplichtstelling van alleen de een vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen leidt tot fragmentatie en verschraling van de afzonderlijke vertrouwensfuncties. Daardoor draagt dit voorstel niet bij aan de professionalisering van de vertrouwenspersoon, maar belemmert het juist diens functioneren in de praktijk.

Omslachtig

Enkel een wettelijke verplichting voor een vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen zet de beide andere ook belangrijke taken integriteit en misstanden onvermijdelijk op achterstand. Worden daar dan andere vp’s voor aangesteld? En zijn die ‘minder waard’?

Meerdere vertrouwenspersonen in een organisatie aanstellenis niet alleen duur, omslachtig en contraproductief, maar brengt zeker ook voor kleinere organisaties extra administratieve lasten mee. En niet minder belangrijk: het is voor werkgevers in het algemeen lastiger te organiseren en te managen.

Oproep

Daarom roept het Huis voor Klokkenluiders de Tweede Kamer op per amendement te regelen dat er alsnog een gecombineerde vertrouwenspersoon wordt opgenomen in het initiatiefwetsontwerp vertrouwenspersonen.