Ook in 2020 zijn aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid om de kans op een spoorwegongeval te verkleinen verder opgepakt. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) concludeert dat er op 3 punten verbeteringen mogelijk zijn: samenwerking binnen chemiesector, passeren overwegen met bijzonder voertuig en instructies bij oversteek overwegen in uitzonderlijke situaties. Tegelijk is opnieuw vooruitgang geboekt door verschillende (spoor)bedrijven, brancheorganisaties, gemeenten en ProRail. De inspectie brengt jaarlijks verslag uit van de ontwikkelingen die gericht zijn op het verkleinen van spoorwegongevallen.

Samenwerken

Inspecteur-generaal Jan van den Bos: “Wij zien dat de chemiebedrijven en brancheorganisaties nauw samenwerken en na risicoanalyses de maatregelen nemen die binnen hun mogelijkheden liggen. Maar zij kunnen dit niet alleen. Ook spoorwegondernemingen, ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moeten hun ketenverantwoordelijkheid goed invullen. Dan kan het veilig vervoer van gevaarlijke stoffen nog verder verbeteren. Daarnaast blijft de voorlichting van ProRail over het passeren van overwegen door bijzondere voertuigen en het overleg hierover met gemeenten ook in de toekomst nodig.”

Passeren overwegen

Diverse brancheverenigingen voor transport, logistiek en agrariërs bespraken afgelopen jaar de risico’s en praktische oplossingen bij het passeren van overwegen met infrabeheerder ProRail. Spoorongevallen bij Hooghalen in mei 2020 en dit jaar bij Wijster en Bozum maken opnieuw duidelijk dat het passeren van overwegen risicovol kan zijn. ProRail komt daarom met een instructie die branchepartijen kunnen gebruiken om per doelgroep informatie te geven over het passeren van overwegen of het werken op en rondom de spoorweginfrastructuur. De inspectie vindt dat alle partijen in 2021 hun leden hierover opnieuw gericht moeten informeren.

Bijzondere oversteken

ProRail faciliteert met haar procedure ‘bijzondere oversteek’ situaties, zoals grote transporten, waarbij het oversteken van een overweg gevaar op kan leveren. De ILT verwacht dat ProRail voorlichting blijft geven over deze bijzondere oversteken in samenwerking met brancheorganisaties.

Veilig vervoer gevaarlijke stoffen

Chemiebedrijven en brancheorganisaties maakten afspraken over het vervoer en verladen van gevaarlijke stoffen. Vanaf 2021 beschikken bijvoorbeeld al hun goederenwagons voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over een extra veiligheidsmaatregelen om te voorkomen dat ketelwagens lek raken als gevolg van een botsing (crashbuffers en/of headshields). In de loop van 2021 krijgen steeds meer goederenwagens bovendien een GPS-tracker. Daarmee beschikt de vervoerder over route-informatie, de snelheid en de hoeveelheid belading. Al deze informatie draagt bij aan het verder verhogen van de veiligheid bij het vervoer van gevaarlijke stoffen. Chemiebedrijven zijn kritisch over de kwaliteit van goederenwagens waarmee zij gevaarlijke stoffen vervoeren, maar waarvan ze geen eigenaar zijn. De brancheorganisaties pleiten voor het sneller buiten gebruik stellen van oudere goederenwagens. De chemiebedrijven hebben met risico’s te maken die zij zelf niet kunnen oplossen, maar waarbij spoorwegondernemingen en ProRail het initiatief moeten nemen.

Aanbevelingen Onderzoeksraad

De Onderzoeksraad onderzocht een kop-staartbotsing van een reizigerstrein tegen een stilstaande goederentrein met gevaarlijke stoffen bij Tilburg (2015). Door de botsing ontstaat lekkage aan de achterste wagen van de goederentrein die gevuld is met gevaarlijke stoffen. Hierbij raken 8 personen gewond. Bij een aanrijding van een hoogwerker op een overweg bij Dalfsen (2016) ontspoort de trein die op zijn kant tot stilstand komt. De machinist van de trein overlijdt en 6 reizigers raken gewond. Uit onderzoeken van deze ongevallen komt een aantal concrete aanbevelingen om de veiligheid op het spoor te verbeteren.

Rol ILT

De ILT heeft de wettelijke taak de voortgang in het oppakken van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad te monitoren en daarover te rapporteren. Met deze jaarrapportage sluit de inspectie weer het monitoren van een paar aanbevelingen af. Zo stopt de inspectie met het volgen van overleggen met wegbeheerders door ProRail, omdat hierover inmiddels voldoende afstemming is.