Publicatie jaaroverzicht 2020 FIU-Nederland
/Op 10 juni 2021 heeft de Minister van Justitie en Veiligheid het jaaroverzicht 2020 van de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland) aangeboden aan de Leden van de Tweede Kamer.
Cijfers
De trend van de afgelopen jaren was een toename in het aantal ongebruikelijke transacties. Op basis van de genormaliseerde aantallen zet deze trend door in 2020.
In totaal zijn er 722.247 ongebruikelijke transacties gemeld door 1.914 verschillende instellingen. Gedurende 2020 zijn er 103.947 transacties, gebundeld in 19.114 dossiers, verdacht verklaard en gedeeld met de (bijzondere) opsporings-, inlichtingen en veiligheidsdiensten. Een sterke stijging die bij elkaar een waarde vertegenwoordigen van bijna 15 miljard euro. Deze stijging komt voort vanuit gecombineerde investeringen in capaciteit, technologie, kennis en expertise, aldus de FIU.
Als het gaat om de waarde van de verdachte transacties dan wordt benadrukt dat deze beïnvloed wordt door vaak zeer specifieke onderzoeken. Vandaar ook dat we zowel in 2019 als in 2020 een normalisatie vermelden ten aanzien van de waarde. Daarnaast komen dit soort onderzoeken vaak tot stand in samenwerking met buitenlandse FIU’s. Dit betekent dat niet alle verdachte transacties, en daarmee dus ook niet de gehele waarde, betrekking hebben op in Nederland gepleegde criminaliteit. Met andere woorden, de waarde van de verdachte transacties kent de nodige nuance. Dat laat onverlet dat de toename in verdachte transacties een signaal is dat het zicht op (internationale) criminele geldstromen verder is toegenomen. Dit is toe te schrijven aan de al eerdere genoemde investeringen in capaciteit, technologie, kennis en expertise.
De FIU-Nederland is dan ook positief over de toekenning van extra gelden voortkomend uit het plan van aanpak witwassen voor groei op deze vier vlakken.
De sterke stijging van het aantal verdachte transacties in 2020 bevestigt dat investeren in een combinatie van capaciteit, kennis, expertise en informatiesystemen resultaat oplevert. Het toont ook aan dat de FIU-Nederland op de juiste weg zit wat betreft het effectief kunnen analyseren van de ongebruikelijke transacties.
Nieuwe wetgeving
Naast een gewijzigde Wwft is er in 2020 ook andere, voor de FIU-Nederland relevante, wetgeving van kracht geworden. Zo werden op 10 september de Wet Verwijzingsportaal Bankgegevens en het bijbehorende Besluit van kracht. Een complex project met veel partners, gericht op een meer uniforme en snelle manier van informatie-uitwisseling tussen banken en overheidsinstanties. Hiermee kwam het tot een succesvol einde van de eerste fase wat resulteerde in een operationeel verwijzingsportaal. Een informatiesysteem waar de FIU-Nederland dankbaar gebruik van maakt. Vanaf 2021 zal de FIU-Nederland dan ook deelnemen in de doorontwikkeling van dit portaal.
Daarnaast zijn in 2020 stappen gezet met betrekking tot het plan van aanpak witwassen van het ministerie van Financiën en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Onder meer vanuit dit plan heeft de FIU-Nederland een structurele budgetverhoging gekregen vanaf 2020 die ruimte geeft om te groeien in capaciteit en technologie. Ook werd in september ingestemd door de ministerraad met het wetsvoorstel plan van aanpak witwassen. Dit wetsvoorstel wordt in 2021 ingediend bij de Tweede Kamer. Tot slot het langverwachte UBO-register. Sinds 27 september 2020 moeten vennootschappen en andere juridische entiteiten de uiteindelijke belanghebbende (UBO, Ultimate Benefcial Owner) opvoeren in dit register. Het is wettelijk bepaald dat een deel van dit register openbaar is. Niet openbare gegevens, zoals het adres, zijn alleen toegankelijk voor de FIU-Nederland en andere bevoegde autoriteiten.
Toekomstverwachtingen
Op basis van de trend van de laatste jaren lijkt het er sterk op dat het aantal ongebruikelijke transacties jaarlijks zal blijven toenemen. Alleen groeien in het aantal onderzoekers volstaat daarvoor niet. Om dit aantal te kunnen ondervangen begon de FIU-Nederland in 2020 met het vormen van een in-house DevOps team. Een team van onder andere IT-specialisten en data scientists om de informatiesystemen van de FIU-Nederland toekomstbestendiger te maken.
Samenwerken
Successen kwamen daarnaast ook voort vanuit investeren op samenwerken. Één van de meest in het oog springende resultaten van 2020 is te vinden in een ketenbrede samenwerking rondom Covid-19 en misbruik van steungelden. Een samenwerking die resulteerde in 1093 dossiers die zijn gedeeld met onze partners.
Ondanks de eerder beschreven groei blijft de FIU-Nederland in termen van aantal fte een relatief kleine speler. Voor een kleine speler op een internationaal, dynamisch en complex speelveld is samenwerking essentieel. Met de spelers die een directe rol innemen binnen de Nederlandse meldketen: van de in de Wwft aangewezen poortwachters van het fnanciële stelsel tot aan de diverse (bijzondere) opsporings-, inlichtingen en veiligheidsdiensten. En ook met alle samenwerkingsverbanden en partijen die daaraan gelinkt zijn zoals infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (iCOV), het FEC, de RIEC’s, brancheverenigingen, andere FIU’s, ministeries, toezichthouders en kennisinstituten. Samenwerking vindt voor de FIUNederland plaats op vele vlakken en in vele vormen. Zo ook op het gebied van publiek private samenwerking (PPS).
Fintell Alliance NL
Voor de FIU-Nederland is een belangrijke ontwikkeling in het kader van het door ontwikkelen en intensiveren van PPS de oprichting van de Fintell Alliance NL. Dit is een samenwerkingsverband tussen de FIU-Nederland en de vier grootbanken (ABN AMRO, ING, Rabobank en de Volksbank) gericht op het uitwisselen van kennis en het versterken van de effectiviteit van het melden van ongebruikelijke transacties. De Fintell Alliance NL is tot stand gekomen vanuit meerdere ontwikkelingen: een succesvolle pilot in 2018 tussen de Volksbank en de FIU-Nederland; de in het kader van het FEC opgerichte pilot met betrekking tot de Serious Crime Taskforce (SCTF); de bestendiging van de in het kader van het FEC opgerichte Taskforce Terrorismefnanciering (TFTF) en de samenwerking in het FEC op verschillende projecten. Deze ontwikkelingen zorgden voor een samenloop van successen en omstandigheden die leidden tot de Fintell Alliance NL: hét knooppunt van publiek private samenwerking binnen het Wwft-domein tussen de vier grootbanken en de FIU-Nederland. Er wordt op één fysieke locatie (virtueel tijdens Covid-19) samengewerkt door analisten en onderzoekers van zowel de vier banken als van de FIUNederland. Deze samenwerking vindt plaats binnen het juridisch domein en kader van de Wwft. Op deze manier worden alle aangesloten taskforces en projecten bediend met informatie vanuit juridisch geborgd Wwft-onderzoek, waarbij de FIU-Nederland haar bevoegdheden en verplichtingen vanuit de Wwft inzet richting zowel publieke als private partners. Het doel van de samenwerking is om te komen tot een effectievere preventie, detectie en interventie van witwassen, onderliggende delicten en terrorismefnanciering. Daarnaast is in deze manier van samenwerken nog meer ruimte om de voorlichtingstaak van de FIU-Nederland te incorporeren in het dagelijkse werk op een circulaire manier. Onderzoekers van de FIU-Nederland kunnen in de samenwerking binnen de juridische kaders hun inzichten en kennis operationeel delen met de onderzoekers van de banken. Dit werkt uiteraard ook de andere kant op waardoor een continue feedbackloop ontstaat.
De Fintell Alliance NL is zo ingericht dat deze in de toekomst opgeschaald kan worden en waar nodig ook andere PPS-initiatieven waarin dergelijke vormen van onderzoek gewenst zijn kan gaan bedienen. Hieronder een grafsche weergave van deze werkwijze.Met het wetsvoorstel plan van aanpak witwassen en de daarin opgenomen wijziging ten aanzien van informatieuitwisseling tussen poortwachters van dezelfde categorie en de mogelijkheid voor banken om tot gezamenlijke transactiemonitoring over te gaan, is de verwachting dat deze vorm van samenwerking de komende jaren toeneemt.
Lees verder:
