Het Openbaar Ministerie stelt voor niet langer onderscheid te maken tussen verschoningsgerechtigd materiaal dat tijdens een doorzoeking is gevonden en materiaal dat bij bijzondere opsporingsbevoegdheden tevoorschijn is gekomen. In alle gevallen moet de rechter-commissaris oordelen over de toepasselijkheid van het verschoningsrecht. De NOvA vindt dat een verbetering. Desondanks biedt de toekomstige werkwijze onvoldoende bescherming aan het verschoningsrecht.

Dit heeft de NOvA het OM laten weten als reactie op de concept aanwijzing omgang met verschoningsgerechtigd materiaal.

Uitgangspunt in het Nederlandse strafproces is dat het OM en de opsporingsinstanties niet bevoegd zijn over geheimhouderinformatie te beschikken en/of van geheimhouderinformatie kennis te nemen. Uitzondering is wanneer de rechter-commissaris anders beslist. Dat betekent dat het OM adequate maatregelen moet nemen om te voorkomen dat geheimhouderinformatie wordt verkregen door middel van de inzet van opsporingsbevoegdheden. In gevallen waarin het OM niet op de hoogte is van mogelijk verschoningsgerechtigd materiaal, biedt de nieuwe aanwijzing geen bescherming. In al díe gevallen komt het OM over mogelijke verschoningsgerechtigd materiaal te beschikken, kunnen opsporingsambtenaren op die geheimhouderinformatie stuiten en vervolgens van die informatie kennisnemen.

Onvoldoende waarborgen aan de poort

De NOvA vindt deze situatie niet juist. Dit heeft namelijk als gevolg dat de verantwoordelijkheid voor de wijze waarop met (mogelijk) verschoningsgerechtigd materiaal wordt omgegaan in handen komt te liggen van de opsporingsambtenaar die op het materiaal stuit. Die wordt geacht het mogelijk verschoningsgerechtigde materiaal te herkennen en het vervolgens niet te openen, niet te lezen en niet nader te onderzoeken. De NOvA wijst erop dat het OM zoveel mogelijk moet voorkomen dat verschoningsgerechtigd materiaal bij de opsporingsinstanties terechtkomt.
In de ‘concept aanwijzing omgang met verschoningsgerechtigd materiaal’ staan de uitgangspunten die het OM en de bijbehorende opsporingsinstanties in acht nemen om het professionele verschoningsrecht te waarborgen.