Onderzoek: Hoger tipgeld of beloning leidt niet tot meer tips
/Inlichtingsdiensten zoals het Team Criminele Inlichtingen (TCI) halen veel informatie op over het reilen en zeilen binnen het criminele milieu door in contact te treden met informanten. Dit zijn criminele en niet-criminele burgers die zo nu en dan, onder de voorwaarde dat hun identiteit geheim blijft, informatie aanleveren bij het TCI over bijvoorbeeld de vindplaats van een partij drugs of wapens. Op basis van dit soort informatie kan een opsporingsonderzoek worden gestart.
Het TCI betaalt tipgeld uit aan een deel van zijn informanten. Dit gebeurt onder andere om te zorgen dat ook in de toekomst deze menselijke bronnen informatie blijven leveren. Maar is geld hierdoor nu voor veel informanten het leidende motief om informatie met de politie te delen? En wat zou het gevolg zijn als de tipgelden worden verhoogd?
Deze prikkelende vragen staan centraal in het WODC-onderzoek ‘Hoger tipgeld of beloning leidt niet tot meer tips’.
Redenen om wel of niet te melden
In het onderzoek komen diverse motieven naar voren voor het tippen van de politie over een strafbaar feit. Voor zowel criminele als niet-criminele tipgevers kan een financiële beloning een motief zijn om informatie te verstrekken aan politie en het Openbaar Ministerie, maar het is zeker niet altijd doorslaggevend. Uit het onderzoek blijkt dat andere motieven dan de factor geld waarschijnlijk minstens even belangrijk zijn voor het delen van informatie met de politie, vaak een combinatie van geboden bescherming, uit de weg ruimen van een concurrent, wraak of vergelding, of een behoefte aan aandacht. Persoonlijke bescherming is voor beide soorten tipgevers van belang, maar criminele tipgevers zullen naar verwachting meer eisen stellen op het gebied van afscherming.
Uitgeloofde beloningen
Van 2014 tot en met 2021 varieerden de beloningen tussen de € 3.000 en € 30.000 gemiddeld per jaar. In 2014 en 2015 werd ongeveer 30 keer per jaar een beloning uitgeloofd, terwijl in de jaren erna dit opliep naar ruim 70 keer. In 2020 daalde dit aantal weer naar 24 keer. De beloningen werden uitgeloofd voor zaken waarin levensdelicten (veelal cold cases) centraal staan, maar ook voor strafzaken die zien op gewelddadige woningovervallen, straatroof en brandstichting. De onderzoekers stellen dat het uitloven van een beloning in het verleden vaker als laatste middel werd ingezet, terwijl het nu steeds vaker in een vroege fase van een strafrechtelijk onderzoek wordt ingezet. Hoewel beloningsgeld niet vaak wordt uitbetaald, wordt het toch als een nuttig middel gezien. Over de hoogte van tipgelden is geen informatie bekend.
