Minister Hoekstra heeft onderzoek laten doen naar de trustdienstverlening in Nederland. Het aandeel van illegaliteit in de sector lijkt behoorlijk hoog te zijn, met alle integriteitsrisico’s van dien. De minister kondigt maatregelen aan om trustdienstverleners en domicilieverleners die onder de radar willen blijven in beeld te krijgen. Zodat ze vervolgens aangepakt kunnen worden.

Bevindingen onderzoek

Uit de analyse in onderhavig onderzoek komen 3.800 bestuurders naar voren met een verhoogd risico dat zij illegaal trustdiensten verlenen. In combinatie met het aantal bediende doelvennootschappen komt de schatting van het marktaandeel van de in potentie illegale trustsector uit op 15 procent. Voor domicilieverlening vinden de onderzoekers 690 mogelijke domicilieadressen waarop tenminste tien entiteiten staan ingeschreven en waar mogelijk sprake is van illegale trustdienstverlening omdat naast domicilieverlening ook andere werkzaamheden worden verricht die onder de vergunningsplicht van de Wtt 2018 vallen.

De onderzoekers benadrukken dat beide schattingen voorzichtig zijn, doordat ze zijn gebaseerd op openbare data. De resultaten geven aan dat er een verhoogd risico is op illegaliteit, maar de onderzoekers kunnen niet onomstotelijk vaststellen of er daadwerkelijk sprake is van illegaliteit. Deze schattingen laten zien dat het mogelijke aandeel van de illegaliteit in de trustsector substantieel is. Ik vind dat verontrustend en hoogst onwenselijk, omdat deze partijen actief buiten beeld van toezichthouders proberen te blijven, de integriteitsrisico’s voor het financieel stelsel daardoor toenemen en er oneerlijke concurrentie is met partijen die wel een vergunning hebben en onder toezicht staan. Daarnaast schetsen de onderzoekers verschillende constructies waarmee de Wtt 2018 ontweken wordt dan wel beoogd wordt om onder het regime te vallen van domicilieverleners van de Wwft, terwijl materieel sprake is van trustdiensten.

Maatregelen

De bevindingen in dit onderzoek en de eerdere constateringen met betrekking tot de integriteitrisico’s bij het verlenen van trustdiensten zijn aanleiding om nu opnieuw aanvullende maatregelen te nemen.

Eerder is al aangekondigd dat er wetgeving wordt voorbereid om te verbieden dat cliënten van trustkantoren gebruik kunnen maken van doorstroomvennootschappen van deze trustkantoren. Daarnaast wordt trustdienstverlening verboden waarbij landen betrokken zijn die staan op de hoogrisicolijst van de Europese Commissie en de lijst van de Europese Commissie van non-coöperatieve derde landen op belastinggebied. Deze wetgeving is in een vergevorderd stadium. Er wordt naar gestreefd deze bij de Kamer in te dienen na de zomer.

Het onderzoek is aanleiding om aanvullende wetgeving voor te bereiden gericht is op het aanscherpen van de wetgeving om ontduiking van de vergunningsplicht tegen te gaan, op versterking van het toezicht, op een intensievere gezamenlijke aanpak van illegale trustdienstverlening, op de effectiviteit van de strafmaat en op een breder onderzoek naar de toekomst van de trustsector in Nederland.

Intensivering toezicht en samenwerking DNB en BTWwft

Uit het onderzoek komt naar voren dat partijen manieren zoeken om onder het regime van de Wtt 2018 uit te komen en zich te gedragen als domicilieverleners, die onder het regime van de Wwft vallen (dat minder streng is dan de Wtt). Het is van groot belang om scherp in beeld te hebben welke partijen daadwerkelijk enkel een adres aanbieden (domicilieverleners) en welke partijen feitelijk trustdiensten verlenen. Daarom wordt in gesprek gegaan met DNB als toezichthouder op de trustkantoren en Bureau Toezicht Wwft als toezichthouder op domicilieverleners hoe deze illegale partijen beter in beeld kunnen komen, of het toezicht en de samenwerking verder kan worden geïntensiveerd en of hier aanvullende toezichtcapaciteit voor benodigd is. Met deze toezichthouders zal in ieder geval worden bezien of een registratieplicht voor domicilieverleners hierbij behulpzaam kan zijn.

Gezamelijke aanpak illegale trustdienstverlening

In het samenwerkingsverband Financieel Expertise Centrum (FEC) bundelen de verschillende autoriteiten binnen de financiële sector hun krachten om de integriteit van de financiële sector te bewaken en te versterken. Het gaat onder andere om DNB, de FIOD en het OM. Binnen het FEC is in januari 2021 een project gestart dat specifiek gericht is op trustdienstverleners die zich doelbewust aan het toezicht van DNB onttrekken. Doel is om gezamenlijk deze partijen strafrechtelijk of bestuursrechtelijk aan te pakken. De betrokken FEC-partners zijn gevraagd om de zorgwekkende uitkomsten van dit onderzoek te betrekken bij het vervolg op dit project.