20 september 2022 was het Prinsjesdag. Op deze 3e dinsdag in september begon het nieuwe werkjaar van de regering. En bood minister Kaag van Financiën de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan de Tweede Kamer aan.

Bestrijding van de georganiseerde misdaad en toegang tot het recht zijn twee speerpunten van het beleid van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Voor beiden is in de op Prinsjesdag gepresenteerde Justitiebegroting voor 2023 meer geld uitgetrokken dan dit jaar.

In het regeerakkoord komt extra geld vrij voor de aanpak tegen georganiseerde ondermijnende criminaliteit. In 2023 wordt er € 40 miljoen beschikbaar gesteld. Dit bedrag loopt op tot € 100 miljoen vanaf 2025. Het geld gaat onder andere naar de aanpak georganiseerde criminaliteit.

Verbetering toegang tot het recht

Het kabinet wil personeelstekort onder rechters aanpakken. Om zo doorlooptijden van rechtszaken en werkdruk onder rechters te verminderen. Het kabinet maakt hier jaarlijks € 155 miljoen voor vrij. Dit extra geld is ook voor initiatieven (mogelijkheden) om het recht dichter bij mensen te brengen. Bijvoorbeeld met wijkrechtspraak. Daarbij wordt er beter gekeken naar problemen van mensen. En bieden professionele instanties hulp om die op te lossen. Daarnaast is er geld beschikbaar voor digitalisering en innovatie. Waardoor bijvoorbeeld meer uitspraken op Rechtspraak.nl kunnen worden gepubliceerd.

Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel verlaging griffierechten. Dit wetsvoorstel heeft het doel om de griffierechten voor vordering tot € 100.000 met 25% te verlagen. Hiervoor is vanaf 2024 structureel € 55 miljoen ter beschikking gesteld.

Ook werkt het kabinet aan vernieuwing rechtsbijstand, zodat mensen sneller de juiste route vinden bij een juridisch probleem. Door bijvoorbeeld in een vroege fase al informatie en advies te geven bij juridische problemen. En dienstverlening voor burgers te verbeteren door meer rekening te houden met hun persoonlijke situatie.

Rechtspraak

Het kabinet trekt daarnaast jaarlijks 155 miljoen euro extra uit voor de Rechtspraak (zoals afgelopen zomer al overeengekomen). Dit geld wordt onder meer gebruikt voor het aantrekken van extra rechters, investeringen in digitalisering en innovatie. Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, reageerde positief op de kabinetsplannen. “Het kabinet laat zo zien dat het onderhoud aan onze rechtsstaat belangrijk vindt.”

Drugshandel via internationaal transport terugdringen

Het kabinet maakt in 2023 € 20 miljoen vrij om drugshandel via logistieke knooppunten (zoals havens en vliegvelden) tegen te gaan. Het extra geld gaat bijvoorbeeld naar het weerbaarder maken van havenwerknemers, zodat criminelen hen niet kunnen inzetten in de drugshandel.

Lees meer informatie over de aanpak georganiseerde criminaliteit op hoofdlijnen. Of bekijk het rapport met investeringen en beoogde resultaten in de aanpak tegen georganiseerde criminaliteit.

Financiële tekorten oplossen bij Dienst Justitiële Inrichtingen

In 2023 gaat er € 70 miljoen naar de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Dat bedrag loopt op tot een jaarlijks bedrag van € 210 miljoen in 2026. Het extra geld moet ervoor zorgen dat ook in de toekomst gedetineerden op een veilige manier opgesloten kunnen worden. En forensische zorg beschikbaar is voor wie dat het meest nodig heeft.

Meer maatregelen nodig om basis Dienst Justitiële Inrichtingen op orde te krijgen

Ondanks het extra geld blijft er een tekort over van € 187 miljoen in 2032. Dat staat in een berekening van PricewaterhouseCoopers (PwC). PwC deed onderzoek naar in hoeverre de taken en middelen van DJI in balans zijn. Het kabinet werkt daarom aan maatregelen om de basis bij DJI op orde te krijgen. Zodat die haar taken weer beter kan uitvoeren.

Bestrijden georganiseerde criminaliteit vanuit gevangenis

Het kabinet voert de strijd tegen crimineel handelen vanuit de gevangenis verder op met een structurele investering van € 34 miljoen in 2023. En € 24 miljoen vanaf 2024.

Deze criminelen hebben de macht en het geld om ook vanuit de gevangenis met hun criminele activiteiten door te gaan. Met het extra geld wil het kabinet de volgende maatregelen nemen:

In 2023 de 4e Afdeling Intensief Toezicht in een gevangenis openen.
De bureaus inlichtingen en veiligheid versterken om nog beter inlichtingen te verzamelen. En die beter te communiceren met bijvoorbeeld het Openbaar Ministerie (OM) en de politie.
Veiligere vormen voor rechtszaken, zoals online rechtszaken (videoconferentie) vanuit de gevangenis. Om zo het hoog beveiligd vervoer van zware criminelen naar de rechtbank te verminderen.
Vaker de Landelijke Bijzondere Bijstand van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) inzetten. Voor bijvoorbeeld het bewaken van gevangenissen.

Betere terugkeer van gedetineerden in samenleving

Het kabinet maakt plannen voor meer omscholing en bijscholing voor gedetineerden (mensen die in de gevangenis zitten). In 2023 gaat daar € 2 miljoen naartoe.

Een stabiele baan en inkomsten moeten terugval in crimineel gedrag voorkomen. In 2025 maakt het kabinet tot maximaal € 5 miljoen vrij voor om- en bijscholing voor een betere terugkeer van gedetineerden in de samenleving. Lees meer informatie over terugkeer van gedetineerden in de samenleving.

Verandering aanvraag identiteitskaart gedetineerden

Vanaf half 2023 kunnen gedetineerden een identiteitsbewijs, zoals ID-kaart of paspoort, vanuit de gevangenis aanvragen. Dat kan dan bij de gemeente waarin de gevangenis staat. Dat is een aanpassing in de wet. Nu kunnen gedetineerden alleen in de gemeente waar zij geregistreerd staan een identiteitskaart aanvragen.

Gedetineerden die na het uitzitten van een gevangenisstraf hun leven weer willen oppakken, hebben daarvoor een geldig identiteitsbewijs nodig. Dan pas kunnen zij werken, een huis huren of een doktersafspraak maken. En op die manier zo snel mogelijk een gewoon leven oppakken.