Rechtbank Rotterdam 7 juni 2017, ECLI:NL:RBROT:2017:4536

Ten laste is gelegd dat de verdachte rechtspersoon, tezamen en in vereniging met een ander, al dan niet opzettelijk, zich door afgifte aan een ander van gevaarlijke afvalstoffen, te weten (niet bruikbare) stookolie (bunkerolie), heeft ontdaan. Aangezien stookolie als zodanig geen afvalstof is, dienen de woorden “niet bruikbare” als bestanddeel en daarmee onmisbaar onderdeel van de tenlastelegging te worden beschouwd. Daaraan doet niet af, dat de woorden “niet bruikbare” tussen haakjes zijn geplaatst.

Gelet op het dossier en het verhandelde ter terechtzitting kan niet wettig en overtuigend worden bewezen, zoals door de raadsvrouw bepleit, dat de desbetreffende stookolie niet bruikbaar was. Nu sprake is van een onmisbaar onderdeel van de tenlastelegging dient dit tot vrijspraak te leiden.

De rechtbank licht dit als volgt toe.

Op 18 oktober 2011 is vanaf het zeeschip “naam schip 1” stookolie overgepompt (“debunkeren”) naar de lichter “naam schip 2”. De houder van de stookolie was op dat moment naam bedrijf 1 (hierna: naam bedrijf 1), de commercieel operator van de naam schip 1. De verdachte rechtspersoon is, naar zeggen van zijn vertegenwoordiger, de scheepsagent, die tot taak heeft het regelen van de praktische zaken, in dit geval het regelen van de ligplaats om de naam schip 1 te debunkeren. naam bedrijf 1 had de stookolie verkocht aan naam bedrijf 2 die het binnenschip de “naam schip 2” had gecharterd voor de overslag en het vervoer van de stookolie naar Antwerpen. Na het debunkeren in de “naam schip 2 ” werd naam bedrijf 2 houder van die stookolie. De toenmalige VROM-inspectie en de officier van justitie hebben deze stookolie aangemerkt als afvalstof. De verdachte rechtspersoon heeft zich op het standpunt gesteld dat de stookolie bruikbare brandstof was, die aan de daarvoor geldende kwalificaties voldeed en daarmee niet was aan te merken als afvalstof.

Voor de beantwoording van de vraag of de door naam bedrijf 1 aan naam bedrijf 2 verkochte stookolie moet worden aangemerkt als afvalstof, heeft de rechtbank acht geslagen op artikel 1.1, eerste lid, van de Wet milieubeheer (Wm), Richtlijn 2006/12/EG betreffende de overbrenging van afvalstoffen en Richtlijn 2008/98/EG, in het bijzonder artikel 3 aanhef en onder 1. Op grond van genoemde regelgeving, in samenhang bezien, dient als afvalstof te worden aangemerkt elke stof of voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen.

Vaststaat dat de desbetreffende stookolie van 200 ton op 10 augustus 2011 is gebunkerd. Deze stookolie, RMG 380, voldeed blijkens analyse op dat moment aan de vereisten van de toepasselijke ISO-norm 8217. In de loop van de daarop volgende maanden ontstonden problemen met de brandstof op de “naam schip 1 ”, met als gevolg dat de actieradius van de naam schip 1 werd beperkt. Naam bedrijf 1 heeft de resterende stookolie van 85 ton vervolgens verkocht aan naam bedrijf 2.

De officier van justitie heeft zich ter terechtzitting onder meer op het standpunt gesteld dat verder gebruik van de stookolie niet meer aan de orde was. Waarschijnlijk, aldus de officier van justitie, voldeed de stookolie ook niet aan de norm, omdat het sedimentgehalte van de olie te hoog was geworden. De rechtbank constateert echter dat een test die zou kunnen uitwijzen dat de stookolie niet meer als zodanig bruikbaar was door de betrokken autoriteiten niet is gedaan, althans zich niet in het dossier bevindt, hoewel het doen van een test kennelijk wel tot de mogelijkheden heeft behoord. Uit de zich wel in het dossier bevindende rapportage van naam bedrijf 3 (Fuel Analysis Report van 13 augustus 2011) in opdracht van naam bedrijf 1 blijkt enkel dat het om een brandstof ging die aan de normen voldeed en dus kennelijk bruikbaar was. Zo staat in het rapport van naam bedrijf 3 dat ‘Results compared with ISO 8217:2005 specification RMG380, table 2. based on this sample the specification is met.’ Daarnaast heeft naam bedrijf 2 resultaten van een analyse van naam bedrijf 3 overgelegd die op 29 september 2011 is verricht. Ook volgens deze analyse zou de stookolie van acceptabele kwaliteit zijn voor het gebruik als brandstof voor dieselmotoren. De redenering van de officier van justitie vindt dan ook geen steun in de bewijsmiddelen.

Zelfs als er vanuit zou worden gegaan dat de stookolie voor naam bedrijf 1 een last was, zoals door zijn vertegenwoordiger op de zitting is verklaard, dan nog kan niet zonder meer de conclusie worden getrokken dat het ook een afvalstof was. In lijn met het arrest van het Europese Hof van Justitie van 12 december 2013 (vgl. HvJEU 12 december 2013, nrs. C‑242/12 en C‑241/12 ECLI:NL:XX:2013:283) acht de rechtbank voor de vraag of de stookolie is aan te merken als afvalstof van doorslaggevend belang het innemen van een stof met het oogmerk om deze terug te brengen op de markt, zonder voorafgaande nadere bewerking en (dus) zonder dat vooraf een van de in bijlage II B bij richtlijn 2006/12 bedoelde procedés voor de nuttige toepassing van afvalstoffen behoeft plaats te vinden, terwijl dergelijk hergebruik ook zeker is. Onder die omstandigheden is ex tunc geen sprake was van het voornemen om zich te ontdoen van een afvalstof.

De vertegenwoordiger van naam bedrijf 2 heeft ter zitting onweersproken gesteld dat naam bedrijf 2 de stookolie als bruikbare stookolie weer op de markt zou brengen, zonder dat een nadere bewerking zou plaatsvinden. In dit verband is ook van belang dat naam bedrijf 2 een bunkerbedrijf en oliehandelaar is en dat naam bedrijf 2 blijkens de verklaring van diens vertegenwoordiger, geen (scheeps)afvalstoffen koopt of verkoopt en dat zij de stookolie niet zou hebben gekocht als deze niet bruikbaar zou zijn geweest volgens de desbetreffende kwaliteitsnorm.

Onder deze omstandigheden gaat de rechtbank ervan uit dat hergebruik van de desbetreffende stookolie als stookolie niet slechts mogelijk, maar ook zeker was; onder die omstandigheden is geen sprake van het zich ontdoen van een afvalstof.

Lees hier de volledige uitspraak.

Zie ook: