WODC-onderzoek: Fraudehelpdesk nog vooral melddesk
/De Fraudehelpdesk verleent geen diensten die uniek zijn, maar de combinatie van diensten en de brede oriëntatie op alle vormen van fraude maakt de dienstverlening van de Fraudehelpdesk wel bijzonder. Dat is één van de bevindingen uit het evaluatieonderzoek. De naam Fraudehelpdesk kan wel voor verwarring zorgen, want het is nu meer een meldpunt dan een helpdesk.
Registratie van meldingen, het verstrekken van algemene informatie over (verschijningsvormen van) fraude en het doorverwijzen van slachtoffers naar de juiste organisaties behoren tot de werkzaamheden van de Fraudehelpdesk. Uit het evaluatieonderzoek blijkt dat een deel van de gebruikers in de veronderstelling was dat de Fraudehelpdesk na melding actie zou ondernemen tegen de fraudeur. Echter de Fraudehelpdesk is opgericht om fraude aan de voorkant te voorkomen en niet om de fraude achteraf te bestrijden. De Fraudehelpdesk beschikt niet over de bevoegdheid om persoonsgegevens van fraudeurs met andere organisaties te delen. Het ‘warm’ doorverwijzen naar andere instanties is daardoor in de meeste gevallen niet mogelijk. Enkele samenwerkende partijen en ondervraagden geven daarom aan dat dit een van de redenen is waarom de Fraudehelpdesk op dit moment meer een ‘meldpunt’ dan een ‘helpdesk’ is.
Inzicht in fraude, het ondersteunen van slachtoffers en weerbaarheid vergroten
Meer inzicht bieden in de aard en omvang van fraude, het ondersteunen van slachtoffers en creëren van fraudebewustzijn onder burgers en kleine ondernemers waren de aanleiding om in 2010 een helpdesk op te richten. Onderzocht is op welke wijze de Fraudehelpdesk invulling geeft aan het bereiken van die doelen en hoe dat beoordeeld wordt door melders en samenwerkende partijen.
Eén van de bevindingen is dat de ondersteuning van slachtoffers nog verbeterd kan worden. Samenwerkende partijen suggereren dat dit kan door hulp te bieden bij het doen van aangifte en het invullen van formulieren of het ondersteunen van slachtoffers bij het verhalen van schade. Wat betreft de effectiviteit van de dienstverlening concluderen de onderzoekers dat het lastig is vast te stellen in welke mate de Fraudehelpdesk de weerbaarheid van burgers en ondernemingen daadwerkelijk heeft vergroot en in welke mate slachtoffers beter worden ondersteund.
Toekomst van de Fraudehelpdesk
Voor de toekomstige ontwikkeling van de Fraudehelpdesk zien de onderzoekers verschillende mogelijkheden. Wanneer de Fraudehelpdesk verdwijnt, kan op termijn een lacune op het gebied van fraudepreventie ontstaan. Het onderzoek wijst uit dat de Fraudehelpdesk de enige organisatie is die zich richt op alle vormen van fraude en die ook een overkoepelend beeld heeft van trends en ontwikkelingen op het terrein van fraude. Ketenpartners lieten in het onderzoek weten dat ze deze informatie nuttig achten, onder meer met het oog op preventie.
Een andere ontwikkelrichting zou kunnen zijn de Fraudehelpdesk voort te zetten op de huidige wijze. Ook kan worden gedacht aan het uitbouwen en verder ontwikkelen van de dienstverlening, bijvoorbeeld door het (praktisch) ondersteunen van slachtoffers en het bij elkaar brengen van informatie van ketenpartners op het gebied van trends en ontwikkelingen. Deze laatste ontwikkelrichting vraagt naar verwachting om vergroting van de capaciteit van de Fraudehelpdesk en om meer middelen.
De Fraudehelpdesk is ruim tien jaar geleden opgericht. Momenteel ontvangt de Fraudehelpdesk subsidie van het ministerie van JenV. Het evaluatieonderzoek beoogt bij te dragen aan de besluitvorming binnen het ministerie van Justitie en Veiligheid over de voortzetting van deze subsidierelatie.
