Hoe vaak en waarom gaan bestuursorganen in hoger beroep in zaken tussen bestuursorganen en burgers? Onderzoek van het WODC wijst erop dat het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Belastingdienst het vaakst een procedure voeren in hoger beroep. In een analyse van alle gepubliceerde einduitspraken in hoger beroepszaken kwamen deze twee bestuursorganen het vaakst naar voren als appellerende partij. Ze gaven hiervoor verschillende redenen, waaronder het krijgen van duidelijkheid over de interpretatie van een specifieke wet.

Deze factsheet geeft een cijfermatig overzicht van de gepubliceerde uitspraken in hoger beroepszaken tussen bestuursorganen en burgers in de periode 2017-2021. In totaal zijn 32.222 einduitspraken, die op de website van de Raad voor de rechtspraak staan, geanalyseerd. Van deze gepubliceerde uitspraken is 86,3% ingesteld door burgers, 8,9% ingesteld door bestuursorganen en 4,8% ingesteld door beide partijen.

Welke bestuursorganen

Bestuursorganen die in de periode 2017-2021 het vaakst een hoger beroepsprocedure zijn gestart en een einduitspraak kregen, zijn: Justitie en Veiligheid (1.325 zaken), de Belastingdienst (659 zaken), het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (276 zaken), gemeente Amsterdam (121 zaken), de Sociale Verzekeringsbank (102 zaken), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (76 zaken), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (76 zaken), gemeente Rotterdam (68 zaken), en Defensie (58 zaken).

Gronden voor hoger beroep

In een steekproef van 202 uitspraken kwamen in totaal 252 gronden naar voren die bestuursorganen aandragen voor het hoger beroep. Deze gronden betreffen met name de interpretatie van een specifieke wet (34%), de wijze waarop het besluit tot stand is gekomen (Algemene wet bestuursrecht; 26%) en de feitelijke gegevens die de basis vormen voor een juridisch standpunt (14%). Ook komt het voor dat het bestuursorgaan vindt dat de rechter in eerste aanleg een formeel onjuiste uitspraak heeft gedaan bijvoorbeeld doordat de bestuursrechter in zijn uitspraak zelf een besluit heeft genomen waar dat volgens het bestuursorgaan niet had gemoeten (11%).

Deelprogramma Burgergerichte overheid

Deze factsheet beantwoordt een aantal onderzoeksvragen uit het WODC-onderzoeksproject ‘Bestuursorganen in hoger beroep’. Het rapport hierover zal naar verwachting in 2023 uitkomen. Het onderzoek is in december 2021 toegezegd door de Minister voor Rechtsbescherming in het kader van het deelprogramma Burgergerichte overheid.