Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) legt in zijn eerste jaarverslag verantwoording af over de operationele activiteiten van de afgelopen 7 maanden. Er worden voor het eerst statistieken gedeeld over operaties van het EOM per deelnemende lidstaat, criminaliteit, inbeslagnemingen, aantal tenlasteleggingen en andere kerncijfers.

Hoewel velen een trage start verwachtten, gevolgd door een geleidelijke toename van activiteiten, draaide het EOM vanaf dag één op volle toeren.

Laura Kövesi, Europees hoofd van het EOM: ‘’European cannot mean weak! The EPPO is a very powerful tool for protecting expenditures as well as revenues of the EU budget by means of criminal law. 20 years after the Euro zone, we have created the EPPO zone. Embedded in the national judiciaries of the 22 participating Member States, the EPPO is in the first line of defence of the rule of law in the EU. The first 7 months of our operations made at least one thing clear: if we are hindered in the exercise of our competence, the protection of the EU budget is at stake.’’

2021 in getallen

Enkele kerncijfers uit het jaarverslag van 31 december 2021

2832 aangiften van misdrijven verwerkt;
576 onderzoeken geopend sinds 1 juni 2021;
515 actieve onderzoeken op 31 december 2021;
5,4 miljard euro geschatte schade in de actieve onderzoeken;
147,3 miljoen euro aan inbeslagnames, drie keer het bedrag dat het EOM had begroot voor 2021;
95 Europese gedelegeerde aanklagers aangesteld, werkzaam in 35 EOM-kantoren in de 22 deelnemende lidstaten;
122 medewerkers in het centrale bureau in Luxemburg

Van de 567 onderzoeken die geopend zijn in 2021, zijn er 298 zaken die door het EOM zelf zijn gestart en zijn er 278 zogenaamde ‘achterstandszaken’ die door de nationale autoriteiten waren gemeld en door het EOM zijn overgenomen.

Meer gedetailleerde statistieken per deelnemende lidstaat, zijn hier beschikbaar.

Meest voorkomende soorten misdrijven

Het EOM focust zich op complexe, grensoverschrijdende onderzoeken naar zware economische en financiële criminaliteit, in het bijzonder wanneer er sprake is van georganiseerde criminaliteit. Er wordt onderzoek gedaan naar fraude met EU-geld van meer dan 10.000 EUR en grensoverschrijdende btw-fraude met schadebedragen van meer dan 10 miljoen EUR.

Uit de 515 actieve onderzoeken blijkt dat de volgende soorten misdrijven het vaakst de EU-begroting schaden:

Fraude met betrekking tot andere uitgaven dan overheidsopdrachten/ aanbestedingen (31%): het gebruik of de indiening van valse, onjuiste of onvolledige verklaringen of documenten, veel voorkomend bij landbouwsubsidies.
Fraude met btw-ontvangsten (17,6%): carrouselfraude, btw-fraude via missing traders en btw-fraude gepleegd via een criminele organisatie.
Fraude met andere ontvangsten dan btw (13,4%): fraude met douane- en antidumpingrechten
Fraude met aanbestedingsuitgaven (11,2%): het gebruik of de indiening van valse, onjuiste of onvolledige verklaringen of documenten, voornamelijk bij bouw-, afval-, technologie- en HR-ontwikkelingsprogramma’s.
Corruptie (4%): actieve en passieve corruptie van overheidsambtenaren.

Uitstekende en efficiënte grensoverschrijdende samenwerking

Rechtshandhavingsinstanties in de hele EU hebben ontdekt hoe snel, efficiënt en informatief de samenwerking met het EOM kan zijn in vergelijking met de traditionele grensoverschrijdende regelingen. Door de onafhankelijke en de grensoverschrijdende bevoegdheden van het EOM is het organiseren van gecoördineerde grensoverschrijdende huiszoekingen en/of aanhoudingen slechts een kwestie van weken in plaats van maanden.

Het verbeteren van de bescherming van de financiële belangen van de EU begint met het verhogen van de opsporingsgraad van EU-fraude. De verschillen tussen de lidstaten op dit gebied zijn al geruime tijd aanzienlijk en het EOM is vastbesloten om deze kloven te dichten met de steun van zijn nationale en internationale partners.

Het onderzoeken, vervolgen en voor de rechter brengen van misdrijven tegen de financiële belangen van de EU is de opdracht van het EOM, die tekortkomingen zal blijven opsporen en uitdagingen zal blijven analyseren in het kader van het uiteindelijke doel, namelijk het geld van de belastingbetalers in de EU beschermen tegen criminelen.

Samenwerking met partners, niet-deelnemende EU-lidstaten en derde landen

Om een snellere uitwisseling van informatie mogelijk te maken, heeft het EOM afspraken gemaakt met de Europese Commissie, Eurojust, Europol, OLAF, de Europese Rekenkamer, de Europese Investeringsfonds.

Denemarken, Hongarije, Ierland, Polen en Zweden nemen niet deel aan het EOM. In 2021 waren deze vijf lidstaten betrokken bij 48 EOM-zaken. Toch verloopt de samenwerking met Zweden zonder problemen vanwege de toepasselijke EU-wetgeving inzake justitiële samenwerking in strafzaken. Daarnaast is er in april 2021 een samenwerkingsovereenkomst met het bureau van de procureur-generaal van Hongarije ondertekent. Verder hebben zowel de Deense als Ierse autoriteiten nog de tijd nodig voor intern overleg en zijn de onderhandelingen over een samenwerkingsovereenkomst met het parket van Polen op niets uitgelopen.

Wat derde landen betreft, heeft het EOM onderhandelingen aangeknoopt met het oog op een samenwerkingsovereenkomst met de betrokken autoriteiten van de Verenigde Staten van Amerika en Oekraïne.