Gerechtshof Amsterdam 2 maart 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:581

De Officier van Justitie bij het Arrondissementsparket Amsterdam heeft eerder besloten geen strafvervolging in te stellen tegen de beklaagde die een zogenaamd coronalied heeft afgespeeld via zijn radiozender. Tegen deze beslissing is een art. 12 Sv procedure gestart met het verzoek de DJ alsnog te vervolgen. De verdediging heeft het hof verzocht om de klacht af te wijzen. Het is niet zijn bedoeling geweest om mensen te beledigen met het lied. De beklaagde heeft zijn excuses aangeboden aan de vertegenwoordigers van de Chinese gemeenschap en via de radio om de situatie recht te zetten.

Het Gerechtshof Amsterdam diende de vraag te beantwoorden of de strafrechter die over deze zaak zou moeten oordelen – al dan niet na nader onderzoek – zou kunnen komen tot een veroordeling voor enig strafbaar feit. Dit is gedaan door de feiten te toetsen aan de artt. 137c en 137d Sr betreffende groepsbelediging en het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld.

Groepsbelediging (art. 137c Sr)

Volgens de vaste jurisprudentie zijn de feiten getoetst aan het driestappenkader van art. 137c Sr:

(1) Is de uitlating op zichzelf beledigend?

(2) Neemt de context waarin de uitlating is gedaan het beledigend karakter van de uitlating weg?

(3) Is de uitlating onnodig grievend?

Hier speelt ook art. 10 EVRM (vrijheid van meningsuiting) een belangrijke rol. Dit betreft een fundamenteel recht en deze heeft alleen in zeldzame gevallen een beperkende werking.

Ten aanzien van het eerste punt komt naar voren dat de volgende zin van het coronalied als beledigend wordt gezien: “Het komt allemaal door die stink Chinezen”. Hier wordt een negatieve conclusie getrokken over een groep en deze wordt in kwaad daglicht gezet.

Het hof concludeert vervolgens dat het lied op een satirische wijze werd uitgezonden. De bedoeling was om de mening van mensen, die denken dat Chinees eten corona zou kunnen veroorzaken, belachelijk te maken. Bovendien werd het lied gezongen in een sterk Rotterdams accent in de wijs van een bekend carnavalsnummer. Volgens vaste jurisprudentie ziet het hof satire als een kenmerk van de Nederlandse samenleving, waarbij de grens hoog ligt. Het hof bepaalt dat de context het beledigend karakter van de uitlating wegneemt.

Ten derde moet er sprake zijn van een wanverhouding. Hier wordt gekeken naar het doel van het lied: het op een satirische wijze, de opvatting dat Chinees eten kan leiden tot coronabesmetting, op de hak nemen. Het hof bepaalt dat, hoewel het lied niet smaakvol is, het niet onnodig grievend is.

Gelet op voorgaande overwegingen is het hof van oordeel dat de strafrechter die over deze zaak zou moeten oordelen niet zou kunnen komen tot een veroordeling ter zake van groepsbelediging.

Aanzetten tot haat, discriminatie of geweld (art. 137d Sr)

Het hof heeft in raadkamer goed begrepen dat personen van Chinese komaf vaak al decennialang slachtoffer zijn geweest van (zogenaamde) grappen en pesterijen en dat zij het lied als de zoveelste vorm van discriminatie hebben ervaren. Het is schokkend en treurig hoeveel leed daarmee, onder de noemer humor, aan landgenoten met een Chinees uiterlijk is en wordt aangedaan. Ook heeft het hof kennisgenomen van het feit dat door anderen dan beklaagde, onder verwijzing naar het Coronalied, discriminerende uitlatingen zijn gedaan of zelfs geweld is gebruikt. Echter, voor een succesvolle vervolging moet bewezen kunnen worden dat beklaagde opzet heeft gehad op haat, discriminatie of geweld als gevolg van het Coronalied. Gezien de bedoeling van dat lied – te weten het belachelijk maken van mensen die oproepen de Chinese restaurants te mijden – is het hof van oordeel dat dat opzet niet bewezen zal kunnen worden.

Dat de strafrechter die over deze zaak zou moeten oordelen tot een veroordeling ter zake van aanzetten tot haat, discriminatie of geweld zou kunnen komen, valt dan ook niet te verwachten.

In conclusie, er zijn geen goede redenen om deze zaak te vervolgen, het beklag is ongegrond en wordt afgewezen.

Lees hier de volledige uitspraak.