Artikel: Compliance moet gaan over het doel
/Natuurlijk wordt algemeen aangenomen dat het erg belangrijk is om aan de regels te voldoen. Over regels is namelijk goed nagedacht door allerlei deskundigen en ze zijn doorgaans democratisch tot stand gekomen. Dus geen wonder dat toezichthouders en bedrijven compliance nastreven. Men gaat ervan uit dat naleving van regels, compliance, ervoor zorgt dat maatschappelijke doelen daadwerkelijk bereikt worden. Het is verleidelijk om aan deze aanname vast te houden. Het geeft een gevoel van controle in een wereld die turbulent en complex is. Het is dan ook geen wonder dat ons systeem van wetgeving op deze impliciete aanname van maakbaarheid is gebaseerd. Engineering resilience dus, aan de tekentafel de toekomst vorm geven ervan uitgaande dat wat je ontwerpt en daarna bouwt, ook daadwerkelijk werkt zoals je verwacht had. Maar op de assumptie dat regelnaleving automatisch het doel van de regels realiseert, is nogal wat af te dingen. We weten eigenlijk vaak niet zo goed of regels wel werken. Het begint er al mee dat we vooraf vaak niet precies weten wat het doel van de regels is. Dit doel ligt lang niet altijd vast en verschillende mensen hebben daar verschillende beelden bij. Is er een reële verwachting dat de regels een maatschappelijk doel moeten realiseren, is er sprake van symboolwetgeving waarbij de wetgever vooral wil laten zien dat zij daadkracht toont of zijn er wellicht andere motieven in het spel? Wetgeving wordt slechts voor een deel geëvalueerd, dit gebeurt pas na jaren en voor de uitkomsten is niet heel veel interesse. Slechts zelden wordt er in het parlement goed naar gekeken, ook al doordat parlementariërs weinig tijd en ondersteuning hebben. Hier komt nog bij dat bij het ontwerp van wetten de toets op grondrechten te wensen over laat en dat de uitvoering kampt met kennis- en capaciteitsproblemen om al die wetten goed uit te voeren. Het is dus niet zo vreemd dat we steeds meer voorbeelden zien van regels die niet doen wat we denken dat ze moeten doen. En als het mis gaat wordt steevast beterschap beloofd, wat meestal uitdraait op een poging om de gedane schade en ellende te herstellen zonder hier fundamenteel van te leren. Uitvoeringsorganisaties en samenleving worden opgezadeld met regels waarvan onduidelijk is en blijft of ze wel werken. In dit artikel werk ik de positie van regels ten opzichte van maatschappelijke doel verder uit en verken ik de implicaties voor toezicht en compliance.
Lees verder:
Compliance moet gaan over het doel door M.A. de Bree in Tijdschrift voor Compliance
