Controles op illegaal overbrengen van afval over landsgrenzen heen

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de Polizeidirektion Osnabrück van de Duitse politie controleerden afgelopen donderdag diverse afvaltransporten over de Duits-Nederlandse grens. Daarmee willen zij grensoverschrijdende milieucriminaliteit en de daaruit voortvloeiende schade voor mens en milieu voorkomen. Het belang van de samenwerking werd onderstreept met het ondertekenen van een geactualiseerde samenwerkingsovereenkomst. Deze samenwerking rond de controles op illegaal afvaltransport bestaat sinds 2012.

Controles illegaal afval Nederland - Duitsland

Dat de Duits–Nederlandse samenwerking een effectieve handhaving mogelijk maakt, blijkt uit het resultaat. Bij ruim 26% van de 41 inspecties werden overtredingen geconstateerd. De overtredingen zijn divers: van het illegaal overbrengen en vervoeren van afval tot het ontbreken van de juiste papieren of een lading die niet goed gezekerd is. De ILT en de Duitse politie gaven ambtelijke waarschuwingen (2) en meerdere boetes (8) af. Tegen een illegaal vervoer is proces-verbaal opgemaakt. En een afvaltransport is teruggestuurd naar de ontdoener, omdat een duidelijke eindbestemming ontbrak.

Senior inspecteur Koos Kasemir van de ILT is tevreden over de samenwerking. “In het verleden werkten we al nauw samen met onze Duitse partners om milieucriminaliteit tegen te gaan. Als gevolg van de coronamaatregelen was het niet gemakkelijk om intensief samen te werken. Met de overeenkomst starten we een nieuwe fase. We delen beschikbare informatie en zetten samen inspecties op touw, zodat de naleving in het grensgebied wordt verbeterd. Het is belangrijk dat stoffen op de juiste manier worden verwerkt of verhandeld om te voorkomen dat ze terechtkomen op plekken waar ze niet thuishoren. Bijvoorbeeld bij een illegale dumping op of in de bodem en waarmee de leefomgeving onnodig wordt vervuild.”

Handhaven

De ILT (of een buitenlandse partner zoals de Duitse Politie) controleert aan de hand van de benodigde papieren of de lading van een transport overeenkomt met de EVOA-kennisgeving.  De internationale samenwerking geeft niet alleen informatie over een individueel transport, maar ook over de keten en de oorsprong van afval, niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen. Als daar bijzonderheden uit naar voren komen, kan dat leiden tot aanvullende controles.

Kasemir: “Vrachtwagens met afval rijden dwars door Europa. Als er een afvaltransport van Nederland naar Duitsland gaat, weten we dat er ook een transport met eenzelfde soort afval onderweg is naar Nederland. De handel in afval is niet altijd goed voor het milieu of de beste manier van verwerking. Het is een economische kwestie. Bedrijven brengen afval naar de plek waar meer wordt betaald. De transportkosten en uitstoot van transportmiddelen zijn dan van ondergeschikt belang. Het risico op het niet correct verwerken of illegaal dumpen van afval wordt met de controles sterk verminderd”.

Drones

De ILT heeft sinds een paar maanden de beschikking over een aantal drones van verschillende formaten, van groot tot heel klein. Zelfs van grote afstand kunnen de drones loepzuivere video’s en beelden tonen die het opsporingsproces moeten vereenvoudigen. Het kleinste type drone wordt gebruikt om in een vrachtwagen te vliegen en een overview te maken van de inhoud. Bijvoorbeeld bij transporten waar alleen de achterkant van een vrachtwagen open kan. De drone vliegt dan naar binnen en brengt de inhoud al vliegend in kaart.

“Bij een open bak kunnen we zo van bovenaf de hele lading overzien, in plaats van alleen één deel. Meestal klimmen we aan de voorkant omhoog om de lading te bekijken, maar zien we niet wat er in de achterkant zit. Met deze drone kan dat wel”, vertelt Kasemir “Ook vanuit arbo-oogpunt is het prettig dat de handhaver niet meer op de vrachtwagen hoeft te klimmen.”

“Eventuele vervolgstappen zijn ook veel gemakkelijker met de beelden die met een drone worden vastgelegd”, vervolgt Kasemir. “Overleg op basis van de beelden met het bevoegd gezag kan snel. Als er wat fout is zijn de beelden bovendien zo scherp dat ze voldoende zijn voor bewijsvoering in een proces-verbaal. De toepassingen van drones geeft de inspectie betere mogelijkheden om het toezicht en de handhaving te versterken.”

Europese regelgeving

Met de controles geeft de ILT invulling aan het Verdrag van Bazel, dat eisen stelt aan de handel in afval. Alleen schoon en gesorteerd (kunststof)afval dat geschikt is voor direct recyclen mag nog vrij worden verhandeld. De export van alle overige soorten afval, zoals mengsels van diverse typen of vervuild kunststof, valt onder de kennisgevingsplicht van de Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA). Partijen die afval over de grens willen brengen, hebben een vergunning van de ILT nodig. Ook moeten zij transporten melden.

“Het is niet altijd tevoren helder waar je mee te maken krijgt”, ligt Kasemir toe: “we begrijpen dat het voor chauffeurs soms lastig is om bij dit soort controles staande te worden gehouden. Maar met deze inspecties bewaken we het gelijke speelveld: een level playing field is belangrijk voor een veilig en duurzaam transport. En is alles op orde, dan morgen chauffeurs gelijk doorrijden, zodat de welwillende niet lijden onder kwaadwillende.”

Bron: ILENT