In het kader van de Digitale dienstenverordening (DSA) zijn EU-gebruikers vanaf nu beter beschermd tegen illegale goederen en content en worden hun rechten gewaarborgd op onlineplatforms van alle onlinetussenpersonen in de EU waar zij in contact komen met andere gebruikers, informatie delen of producten kopen.

Per 17 februari 2024 is de Digitale dienstenverordening (DSA) van toepassing op alle onlinetussenpersonen in de EU. De DSA is al sinds eind augustus 2023 van toepassing op de 19 zeer grote onlineplatforms en zeer grote zoekmachines die in april 2023 werden aangewezen. Drie andere platforms die in december 2023 als zeer grote onlineplatforms werden aangewezen, hebben tot eind april 2024 de tijd om de strengste verplichtingen van de DSA na te komen. Vanaf 17 februari moeten zij echter voldoen aan de algemene verplichtingen van de DSA.

Nieuwe verantwoordelijkheden voor platforms en mondige gebruikers

Alle onlineplatforms met gebruikers in de EU, behalve kleine en micro-ondernemingen met minder dan 50 werknemers en een jaaromzet van minder dan 10 miljoen euro, moeten ingevolge de DSA maatregelen nemen om:

illegale content, goederen en diensten tegen te gaan;
minderjarigen te beschermen;
gebruikers informatie te verstrekken over advertenties die zij zien;
advertenties te verbieden die gebruikers benaderen op basis van gevoelige gegevens, zoals politieke of religieuze overtuigingen en seksuele voorkeuren;
een motivering te geven aan gebruikers die worden getroffen door een besluit tot contentmoderatie, zoals verwijdering van content, en die motivering te uploaden naar de transparantiedatabase van de DSA;
gebruikers toegang te bieden tot een klachtenmechanisme om besluiten tot contentmoderatie aan te vechten;
ten minste eenmaal per jaar een verslag te publiceren over hun procedures voor contentmoderatie;
gebruikers duidelijke voorwaarden te bieden en daarin de belangrijkste parameters op te nemen op basis waarvan hun systemen voor aanbevolen content werken;
een contactpunt aan te wijzen voor autoriteiten en gebruikers.

De DSA is niet alleen van toepassing op onlineplatforms, maar ook op hostingdiensten (bijvoorbeeld clouddiensten of domeinnaamsystemen, achtergronddiensten die gebruikers naar de gewenste websites leiden) en op onlinetussenpersonen (bv. aanbieders van internetdiensten of domeinen). Hostingdiensten en onlinetussenpersonen moeten voldoen aan een reeks verplichtingen van de DSA .

Digitale dienstencoördinatoren in de lidstaten

Platforms die niet als zeer grote onlineplatforms of zeer grote zoekmachines zijn aangewezen, worden op nationaal niveau gecontroleerd door een onafhankelijke regelgevende instantie die optreedt als de nationale digitale dienstencoördinator . Het is de verantwoordelijkheid van deze coördinator om ervoor te zorgen dat die platforms aan de regels voldoen. De nationale digitale dienstencoördinatoren houden toezicht op en handhaven de DSA voor de op hun grondgebied gevestigde platforms.

In de praktijk zullen de digitale dienstencoördinatoren:

het eerste aanspreekpunt zijn voor klachten van gebruikers over inbreuken op de DSA door platforms;
bestaande buitengerechtelijke beroepsmechanismen certificeren, waarmee gebruikers een klacht kunnen indienen en besluiten tot contentmoderatie kunnen aanvechten;
de status van betrouwbare flaggers beoordelen en toekennen aan geschikte aanvragers of onafhankelijke entiteiten met aantoonbare deskundigheid op het gebied van het opsporen, identificeren en melden van illegale onlinecontent;
verzoeken in behandeling nemen van onderzoekers die toegang vragen tot gegevens van zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines met het oog op specifiek onderzoek;
beschikken over uitgebreide onderzoeks- en handhavingsbevoegdheden om ervoor te zorgen dat de op hun grondgebied gevestigde aanbieders de DSA naleven.

De Europese Raad voor digitale diensten

De digitale dienstencoördinatoren en de Europese Commissie zetten een onafhankelijke adviesgroep op, de Europese Raad voor digitale diensten, om ervoor te zorgen dat de DSA consequent wordt toegepast en dat gebruikers in de hele EU dezelfde rechten genieten, ongeacht waar de onlineplatforms zijn gevestigd. Deze raad wordt geraadpleegd over de handhaving van de DSA, geeft advies over kwesties in verband met die verordening en kan een bijdrage leveren aan richtsnoeren en analyses. De raad komt voor het eerst bijeen op 19 februari 2024.

Vervolgstappen

De Europese Commissie is van plan om in maart 2024 richtsnoeren over risicobeperkende maatregelen voor verkiezingsprocessen vast te stellen (zie ook dit ECER-bericht). In april wordt naar verwachting een openbare raadpleging gehouden over de gedelegeerde handeling inzake gegevenstoegang, die in juli zal worden vastgesteld en in oktober 2024 in werking zal treden. De Commissie beoogt om in mei een uitvoeringshandeling inzake modellen voor transparantieverslagen goed te keuren.