Europese Commissie presenteert wetgevingsvoorstel voor de oprichting van een IT-platform voor gemeenschappelijke onderzoeksteams

Gemeenschappelijke onderzoeksteams worden opgezet voor specifieke strafrechtelijke onderzoeken door twee of meer landen. Door de oprichting van een nieuw digitaal samenwerkingsplatform moet de uitwisseling van informatie en bewijsmateriaal tussen de deelnemende autoriteiten van een gemeenschappelijk onderzoeksteam worden vergemakkelijkt. Tevens kunnen die autoriteiten veiliger met elkaar communiceren via het platform.

Het gaat om het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening tot vaststelling van een samenwerkingsplatform ter ondersteuning van de werking van gemeenschappelijke onderzoeksteams. Het voorstel is op 1 december 2021 gepresenteerd.

Achtergrond

Criminaliteit kan een grensoverschrijdende dimensie hebben op het grondgebied van verschillende EU-lidstaten. In dergelijke situaties moeten de EU-lidstaten hun krachten en operaties kunnen bundelen om doeltreffende en efficiënte grensoverschrijdende onderzoeken en vervolgingen mogelijk te maken, waarvoor de uitwisseling van informatie en bewijsmateriaal van belang is. Eén van de meest gebruikte instrumenten voor die grensoverschrijdende samenwerking zijn de gemeenschappelijke onderzoeksteams (GOT’s). GOT’s worden voor een specifiek doel en een beperkte periode ingesteld door de bevoegde autoriteiten van twee of meer EU-lidstaten om gezamenlijk strafrechtelijk onderzoek met grensoverschrijdende gevolgen te verrichten.

Het EU-recht voorziet op dit moment in de mogelijkheid om gemeenschappelijke onderzoeksteams in te stellen (o.a. Kaderbesluit 2002/465). Op EU-niveau is echter nog niet geregeld hoe de deelnemende entiteiten aan een GOT informatie kunnen uitwisselen en met elkaar kunnen communiceren. Door middel van een speciaal IT-platform moeten de deelnemende entiteiten gemakkelijker informatie en bewijsmateriaal kunnen uitwisselen en veiliger met elkaar kunnen communiceren. Op 1 december 2021 heeft de Europese Commissie een wetgevingsvoorstel gepresenteerd voor de oprichting van een gecentraliseerd IT-platform, het samenwerkingsplatform voor GOT’s.

Inhoud van het wetgevingsvoorstel

Ontwikkeling en beheer van het IT-platform

De Europese Commissie stelt de voorwaarden vast voor de technische ontwikkeling en het beheer van het IT-platform. Het EU-agentschap eu-LISA wordt belast met het ontwerpen, ontwikkelen en exploiteren van het platform. eu-LISA heeft al geruime ervaring op het gebied van het beheer van grootschalige IT-systemen (zie het ECER-dossier over eu-LISA).

Toegang tot het IT-platform

De bevoegde autoriteiten van twee of meer lidstaten zetten door middel van een overeenkomst een gemeenschappelijk onderzoeksteam (GOT) op. Na de ondertekening van die overeenkomst moet voor elk GOT een samenwerkingsruimte worden gecreëerd binnen het IT-platform. De samenwerkingsruimte moet worden geopend door de beheerder(s) van die ruimte. De beheerders zijn vaak de deelnemende nationale autoriteiten aan een GOT. De beheerder(s) van de samenwerkingsruimte stellen de toegangsrechten tot die ruimte vast. Die beheerders kunnen onder meer toegang verlenen aan de bevoegde organen, instanties en agentschappen van de EU.

Hoe nu verder?

De Europese Commissie heeft het wetgevingsvoorstel toegezonden aan het Europees Parlement en de Raad. Zij gaan nu onderhandelen over het wetgevingsvoorstel.