De Europese Richtlijn Milieustrafrecht (voluit: de Richtlijn inzake de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht) is per 20 mei 2024 in werking getreden. De Richtlijn is een aanscherping van eerdere Europese richtlijnen (2008/99 en 2009/123). Nederland heeft nu twee jaar de tijd om de richtlijn te implementeren in het nationale recht.

Wat gaat er veranderen?

De Richtlijn voorziet in strengere sancties. Voor de ernstigste misdrijven moeten rechtspersonen een maximale boete van minimaal EUR 40.000.000,- of ten minste 5% van de wereldwijde jaaromzet kunnen krijgen. Voor natuurlijke personen moet de wet een maximale gevangenisstraf van minimaal 10 jaar vaststellen voor de zwaarste misdrijven (die hebben geleid tot overlijden), waarbij hogere straffen mogelijk zijn.

Daarnaast verplicht de Richtlijn dat nationale wetgeving bepalingen bevat die daders kunnen verplichten om milieuschade te herstellen of te vergoeden, die bepalen dat hen de toegang tot overheidsfinanciering kan worden ontzegd, of die hun vergunningen kunnen intrekken.

Verder stelt de Richtlijn dat ten minste 20 specifiek genoemde misdrijven strafbaar moeten worden gesteld in het nationale recht, tegenover 9 voorheen. Nieuwe strafbare feiten zijn onder meer handel in illegaal hout, illegale recycling van vervuilende scheepsonderdelen en ernstige schendingen van wetgeving inzake chemische stoffen.