Hoge Raad 9 juli 2019, ECLI:NL:HR:2019:1144

Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, heeft de verdachte bij arrest van 1 oktober 2013 niet-ontvankelijk verklaard in het namens hem ingestelde hoger beroep tegen een bij verstek gewezen vonnis van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, van 25 april 2013. De politierechter heeft de verdachte wegens “diefstal door twee of meer verenigde personen, waarbij de schuldige zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft verschaft door middel van braak” veroordeeld tot een gevangenisstraf van 4 weken, waarvan 2 weken voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren en met aftrek als bedoeld in art. 27 Sr.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep houdt het volgende in:

"De verdachte (...)

is niet verschenen.

Ter terechtzitting is aanwezig mr. T. den Haan, advocaat te Amsterdam, die verklaart niet uitdrukkelijk door verdachte te zijn gemachtigd de verdediging te voeren.

Op vordering van de advocaat-generaal verleent het hof verstek tegen de niet verschenen verdachte en beveelt dat met de behandeling van de zaak zal worden voortgegaan.

(...) De raadsman verklaart, zakelijk weergegeven:

Ik verzoek u om de behandeling van deze zaak aan te houden. Ik wil proberen een machtiging van mijn cliënt te krijgen, zodat ik namens hem de verdediging kan voeren. Mijn cliënt en ik zijn in eerste aanleg ter zitting verschenen, maar mijn cliënt was toen te laat en ik was niet gemachtigd om hem ter zitting te verdedigen. De zaak is toen buiten aanwezigheid van mijn cliënt behandeld.

Ik heb namens mijn cliënt hoger beroep aangetekend tegen het in eerste aanleg gewezen vonnis. Ik heb geen contact meer met mijn cliënt. Ik heb hem wel uitgenodigd voor een gesprek, maar hij heeft daarop niet gereageerd. Een medeverdachte heeft gezegd dat hij nog wel contact heeft met mijn cliënt.

(...) Na beraad wordt het onderzoek hervat en deelt de voorzitter als beslissing van het hof mede dat de omstandigheid dat de raadsman wil proberen om door verdachte gemachtigd te worden om namens hem de verdediging te voeren, onvoldoende is om het verzoek om aanhouding van de behandeling toe te wijzen. Het hof wijst het verzoek dan ook af omdat de noodzaak daartoe ontbreekt en het belang van een voortvarende rechtspleging prevaleert boven het belang van de verdachte bij aanhouding van de behandeling van de zaak."

Middel

Het middel klaagt dat de afwijzing door het gerechtshof van het door de niet-gemachtigde raadsman gedane verzoek tot aanhouding om (alsnog) in staat te worden gesteld om van de verdachte een machtiging te krijgen zodat hij namens hem de verdediging kan voeren, onbegrijpelijk is dan wel onvoldoende met redenen is omkleed.

Beoordeling Hoge Raad

Een verzoek tot aanhouding van het onderzoek ter terechtzitting kan ter terechtzitting worden gedaan door de verdachte of diens op de voet van art. 279 Sv gemachtigde raadsman. Ook de raadsman die niet is gemachtigd tot het voeren van de verdediging van de ter terechtzitting niet-verschenen verdachte, kan ter terechtzitting een verzoek tot aanhouding van het onderzoek ter terechtzitting doen voor zover dat verzoek wordt gedaan met het oog op de effectuering van het aanwezigheidsrecht van de verdachte of ten behoeve van het alsnog verkrijgen van de in art. 279, eerste lid, Sv bedoelde machtiging. Overeenkomstig art. 329 en 330 Sv wordt beslist op het verzoek nadat het openbaar ministerie daaromtrent is gehoord.

Indien zich niet het geval voordoet dat de aan het verzoek ten grondslag gelegde omstandigheid niet aannemelijk is geoordeeld, dient de rechter een afweging te maken tussen alle bij aanhouding van het onderzoek ter terechtzitting betrokken belangen. Het gaat daarbij om het belang van de verdachte bij het kunnen uitoefenen van zijn in art. 6, derde lid onder c, EVRM gewaarborgde aanwezigheidsrecht - waaronder het recht om zich in zijn afwezigheid ter terechtzitting door een daartoe uitdrukkelijk gemachtigde raadsman te doen verdedigen - en, kort gezegd, het belang dat niet alleen de verdachte maar ook de samenleving heeft bij een doeltreffende en spoedige berechting. Van deze afweging, waarbij de aan het verzoek tot aanhouding ten grondslag gelegde gronden moeten worden betrokken, dient de rechter in geval van afwijzing van het verzoek blijk te geven in de motivering van zijn beslissing. In cassatie kan die motivering slechts op haar begrijpelijkheid worden getoetst. (Vgl. HR 16 oktober 2018, ECLI:NL:HR:2018:1934.)

Het Hof heeft het verzoek tot aanhouding van de behandeling van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep afgewezen omdat het belang van een voortvarende rechtspleging prevaleert boven het belang van de verdachte bij aanhouding van de behandeling van de zaak. Dat oordeel is, gelet op wat onder 2.3 is vooropgesteld, niet onbegrijpelijk. Dat oordeel is ook toereikend gemotiveerd, in aanmerking genomen dat de raadsman in de kern slechts heeft aangevoerd dat hij namens de verdachte hoger beroep heeft ingesteld, dat hij geen contact meer heeft met de verdachte en dat de verdachte niet heeft gereageerd op een uitnodiging voor een gesprek.

Het middel faalt.

Lees hier de volledige uitspraak.