De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ziet streng toe op naleving van de Wet precursoren voor explosieven (Wpe) om te voorkomen dat gevaarlijke stoffen eventueel in verkeerde handen vallen. Tijdens inspecties in het tweede en derde kwartaal van 2024 constateerde de ILT bij chemische groothandels diverse tekortkomingen in de naleving van de regels.

Veel bedrijven voerden geen verplichte controle uit op klantidentiteit en eindgebruik van stoffen, verkochten stoffen aan particulieren zonder vergunning of waren onvoldoende op de hoogte van de regels. Van de 27 geïnspecteerde groothandels ontvingen 20 een waarschuwingsbrief. Om de veiligheidsrisico’s te verkleinen, moeten zij hun werkwijze aanpassen vóór de herinspecties in 2025.

Verkoop aan niet-vergunninghouders

Sommige stoffen zoals bijvoorbeeld waterstofperoxide kunnen dienen als grondstof (precursor) voor explosieven. Op zichzelf zijn deze stoffen vaak niet gevaarlijk, maar in bepaalde combinaties kunnen ze veel schade aanrichten. Precursoren waar een beperking voor geldt staan in lijst 1 (bijlage I van de EU Verordening 2019/1148).

Voor de lijst 1-stoffen geldt dat ze niet aan particulieren zonder vergunning mogen worden verkocht. 11 chemische groothandels hadden dit wel gedaan, waardoor onbevoegden de beschikking kregen over grondstoffen waarmee explosieven kunnen worden gemaakt.

Verificatieplicht

Chemische bedrijven zijn verplicht om bij iedere transactie het legitimatiebewijs van zowel de particuliere als zakelijke klant te controleren. Daarnaast moeten zij verifiëren en registreren of het eindgebruik van de precursor overeenkomt met de bedrijfsactiviteiten van de zakelijke klant. Er waren 18 chemische groothandelaren die de verificatieplicht niet uitvoerden. Alle 18 hadden het legitimatiebewijs van de klant niet fysiek gecontroleerd en 13 bedrijven hadden ook niet of onvoldoende gecontroleerd of geregistreerd of het eindgebruik klopte met de bedrijfsactiviteiten van de klant.

Informeren, opleiden en trainen

Bedrijven die handelen in precursoren voor explosieven moeten hun werknemers uitleg geven en trainen, zodat het personeel de verplichtingen die gelden bij de verkoop van precursoren kent en toepast. 6 chemische groothandels hadden het eigen personeel niet opgeleid of geïnformeerd over wet- en regelgeving.

Zakelijke klanten moeten door een chemische groothandel worden geïnformeerd over de regels en verplichtingen die gelden voor de handel in precursoren voor explosieven. Er waren 2 groothandels die hun zakelijke kopers onvoldoende hadden geïnformeerd.

Meldplicht ‘verdachte transacties’

Om illegale vervaardiging van explosieven te voorkomen en op te sporen, geldt er een meldplicht bij verdachte transacties. Deze transacties moeten binnen 24 uur worden gemeld bij het meldpunt Verdachte Transacties Chemicaliën van de Belastingdienst. Er waren 5 chemische groothandels die niet (voldoende) op de hoogte waren van deze meldplicht.

Over het toezicht van de ILT

Als toezichthouder op de naleving van de Wet precursoren voor explosieven (Wpe) kijkt de ILT of producenten, distributeurs, groothandel en detailhandel een systeem hebben voor registratie van en controle op verkoophandelingen van precursoren voor explosieven. En in hoeverre het personeel dit systeem op de juiste manier uitvoert. Het gaat daarbij om verkoop van precursoren aan andere marktdeelnemers (verkopers), professionele gebruikers en particulieren.