Pandora Papers: dwarsdoorsnede van trustkantoren wereldwijd
/Dit weekend werd bekend dat bijna 12 miljoen documenten met financiële gegevens zijn gelekt. Deze documenten zijn in handen van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) en worden aangeduid als de Pandora Papers. Zij omvatten documenten uit de administratie van veertien juridische dienstverleners, waaronder Alcogal uit Panama, Asiaciti Trust uit Singapore en Trident Trust uit de Britse Maagdeneilanden. Deze bedrijven houden zich bezig met het oprichten en beheren van offshorevennootschappen en brievenbusmaatschappijen in belastingparadijzen en jurisdicties.
De documenten zouden gegevens bevatten over offshorestructuren. Het lek zou veel omvangrijker zijn dan eerder gelekte papers. Bij de Panama Papers (2016) kregen journalisten de interne administratie van één kantoor in handen. De Paradise Papers (2017) legden documenten van drie kantoren bloot. Nu kijken we binnen bij veertien trustkantoren die actief zijn in meer dan dertig belastingparadijzen. In dit lek duiken drie keer zoveel huidige en voormalige staatshoofden, en meer dan twee keer zoveel publieke functionarissen op als in ieder eerder lek.
De eerste berichten lijken erop te duiden dat hieruit vooral een ethische discussie voortvloeit: de media die bij het consortium betrokken zijn, benadrukken dat het vaak niet illegaal is om geld via brievenbusfirma's of zogenoemde offshoreconstructies te laten lopen. "Maar deze zaken komen er vaak op neer dat winsten uit landen met een hoog belastingpercentage, waar ze verdiend worden, verplaatst worden naar bedrijven die slechts op papier bestaan in landen met een laag belastingpercentage", zegt het ICIJ. "Het gebruikmaken van offshoreconstructies door politici is in het bijzonder omstreden, omdat ze gebruikt kunnen worden om politiek impopulaire of zelfs onwettige activiteiten verborgen te houden voor het publiek."
In de media verschijnen direct berichten over allerlei bekende personen die in de documenten zouden voorkomen. Volgens onderzoek van het Financieel Dagblad zijn drie Nederlandse commissarissen van grote banken, onder wie president-commissaris Tom de Swaan van ABN Amro, samen als belegger actief via een belastingparadijs. Ze zijn mede-eigenaren van een brievenbusfirma, waarvan ook Wopke Hoekstra tot zijn aantreden in oktober 2017 als minister van Financiën aandeelhouder was. Hun privébeleggingen zijn juridisch toegestaan, maar staan wel haaks op de principes van grote banken en de Nederlandse staat, die al jaren strijden tegen brievenbusfirma's en belastingparadijzen.
