Gerechtshof Den Haag 28 mei 2024, ECLI:NL:GHDHA:2024:810

Het BNNVARA-programma Zembla heeft in tv-uitzendingen en andere publicaties kritisch bericht over het storten van granuliet in plassen. De producent van het granuliet stelt dat Zembla daarmee onrechtmatig heeft gehandeld. Vandaag oordeelt het gerechtshof Den Haag dat Zembla niet onrechtmatig heeft gehandeld jegens dit bedrijf.

Granuliet

Granuliet is een restproduct van het breken van brokken steen tot steenslag. Bij dit proces blijft heel fijn steengruis achter in het spoelwater. Daaraan wordt een bindmiddel toegevoegd dat het fijne gruis aan elkaar bindt, zodat het makkelijker uit het water kan worden gehaald. Daarna wordt het materiaal geperst tot een kleiachtige substantie. Dat is granuliet. Granuliet wordt onder meer in (natuur)plassen gestort om deze ondieper te maken. De producent van het granuliet gebruikt daarbij een productcertificaat voor materiaal dat kan worden gekwalificeerd als ‘grond’.

Kritische publicaties Zembla

Zembla heeft in tv-uitzendingen en andere publicaties aandacht besteed aan het storten van granuliet in plassen, met name in het gebied ‘Over de Maas’. Zembla droeg daarin uit dat granuliet volgens verschillende deskundigen geen grond is en dat het certificaat dat gebruikt wordt om het granuliet te storten niet past bij granuliet. Ook werd de vraag opgeworpen of het bindmiddel in granuliet wel veilig is voor mens en milieu.

De rechtszaak

De granulietproducent stelt dat Zembla onrechtmatig heeft gehandeld met deze publicaties, omdat deze impliceren dat het bedrijf illegaal handelt. Dat is schadelijk voor zijn reputatie. Zembla beroept zich van haar kant op de vrijheid van meningsuiting (persvrijheid) en vindt dat zij geen grenzen heeft overschreden.

De rechtbank heeft geoordeeld dat Zembla onrechtmatig handelde met het uitzenden van één uitlating van een geïnterviewde deskundige, die (min of meer) inhield dat de handelingen van het bedrijf als strafbare feiten kunnen worden gekwalificeerd. De rechtbank heeft Zembla veroordeeld om dat punt te rectificeren en eventuele schade aan het bedrijf te vergoeden.

Zembla is daartegen in hoger beroep gekomen. Ook de granulietproducent is het niet eens met deze uitspraak. Het bedrijf vindt dat Zembla ook voor andere uitlatingen veroordeeld had moeten worden.

Oordeel van het hof

Het hof komt tot het oordeel dat Zembla op geen enkel punt onrechtmatig heeft gehandeld. De persvrijheid weegt bij alle gedane uitlatingen zwaarder dan het recht op bescherming van de reputatie van de granulietproducent.

Het hof oordeelt dat er voldoende steun in de feiten is voor de uitlatingen dat granuliet volgens de toepasselijke regelgeving geen grond is, dat het certificaat volgens de regels niet past bij granuliet en dat het storten van granuliet in oppervlaktewater op langere termijn schadelijk zou kunnen zijn voor mens en milieu. Daarnaast is van belang dat de uitlatingen bijdragen aan een publiek debat over een zaak van algemeen belang en dat de pers een belangrijke maatschappelijke functie heeft, met name als publieke waakhond.

Zembla is niet aansprakelijk voor de uitlating van de deskundige waarin werd gesproken over strafbare feiten. Zembla trad daarbij enkel op als ‘boodschapper’. Zembla kan dan alleen aansprakelijk gesteld worden als daar bijzonder zwaarwegende redenen voor zijn. Die zijn er in dit geval niet. Bovendien is het hof van oordeel dat de uitlating van de deskundige ook op zichzelf niet onrechtmatig is.

Lees hier de volledige uitspraak.