Geldboete voor vervangen ramen rijksmonument zonder vergunning

De economische politierechter veroordeelt een 60-jarige man uit Zaltbommel voor het vervangen van ruiten en raamhout van een rijksmonument zonder omgevingsvergunning. De man moet een geldboete van 750 euro betalen.

De man was voormalig burgemeester van zijn woonplaats en woont in dezelfde gemeente in een rijksmonument dat onderdeel uitmaakt van beschermd stadsaangezicht. In 2022 verving de man de ramen van de voorgevel van zijn huis zonder hier een omgevingsvergunning voor aan te vragen. Omdat de man woont in een rijksmonument mag er bij een verbouwing niet zomaar aanpassingen aan het huis gemaakt worden. Het is belangrijk om erfgoed te bewaren in de huidige staat. Vandaar dat er strenge regels gelden voor het aanbrengen van wijzigingen aan een rijksmonument, ook als die wijzigingen in het belang zouden zijn van de bewoner. Dat mag daarom niet zonder dat dat is onderzocht en daarvoor een vergunning is verleend.

Controle omgevingsdienst

In augustus 2023 voerde een toezichthouder van de omgevingsdienst Rivierenland een controle uit op de woning van de man. De toezichthouder kon van buitenaf zien dat de ramen vervangen waren door ramen met dubbelglas. Er zijn aanpassingen aan het monument aangebracht waarvoor geen vergunning is verleend.  

De man zegt dat hij dacht dat het vervangen van de ruiten aan de voorgevel viel onder het regulier onderhoud waarvoor geen vergunning nodig is. De man zou de werkzaamheden zo hebben uitgevoerd dat door de secure nabootsing, de afwerking en het gebruik van monumentaal glas de belevingswaarde van het monument hetzelfde bleef.

De economische politierechter is van oordeel dat het vervangen van de oude ramen door ramen met dubbelglas en een dikker raamhout geen 'gewoon onderhoud' is, dat er enkel op is gericht om wat bestaat te behouden. Het gaat om een wijziging waardoor het uiterlijk van het pand is veranderd. Daarvoor is een vergunning vereist. Ook de subcommisie monumenten van Zaltbommel en een geraadpleegde bouwhistoricus vinden dat de wijzigingen de monumentwaarde van het pand aantasten. Nu de ramen zijn vervangen zonder vergunning heeft de man gehandeld in strijd met de wet en een strafbaar feit gepleegd. 

Grote persoonlijke gevolgen

De persoonlijke gevolgen voor de man zijn groot. Tijdens de verbouwing was hij burgemeester van de gemeente Zaltbommel. Door de kwestie voelde de man zich genoodzaakt om in augustus 2024 af te treden als burgemeester. Daarbij komt dat de man inmiddels een vergunning heeft gekregen voor het aanbrengen van dubbelglas, maar op een andere manier dan hij dat al had uitgevoerd. Hij moet daarom de ramen voor januari 2025 opnieuw vervangen. Dit brengt een enorme kostenpost met zich mee. 

Strafbepaling

Volgens het Openbaar Ministerie is het opleggen van een geldboete van 1.500 euro in soortgelijke zaken gebruikelijk. De man had als burgermeester een voorbeeldfunctie en de kwestie kwam in de landelijke en regionale media in het nieuws. Hij had – in zijn positie - moeten weten dat hij een omgevingsvergunning had moeten aanvragen voor de werkzaamheden. Ook de economische politierechter weegt dat mee in zijn oordeel. 

Strafverlichtend is dat de man bij het aanbrengen van het dubbelglas wel heeft geprobeerd zo veel mogelijk rekening te houden met de monumentale status van het pand. Verder is van belang dat de man openlijk erkende dat hij een fout had gemaakt en dat de persoonlijke gevolgen groot zijn. Alles afwegend legt de politierechter een geldboete van 750 euro op voor het zelfstandig en zonder vergunning wijzigen van een rijksmonument.